________________
-
ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ બટાકા વગેરેમાં અનંત જીવો તો દેખાતા જ નથી તો તે અનંતકાય કઈ રીતે ?
મુનિ નંદીઘોષવિજયઃ તમે અનંતકાયની વ્યાખ્યા શી કરો છો ? ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ અનંતકાય એટલે એક જ શરીરમાં અનંત જીવો હોય તે.
મુનિ નંદીઘોષવિજયઃ બરાબર છે. એક જ શરીરમાં અનંત જીવો / આત્માઓ હોય તે અનંતકાય. તમે જે વ્યાખ્યા કરો છો તેને જ બરાબર સમજો. શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે સાધારણ વનસ્પતિકાયમાં અનંત આત્માનું એક જ શરીર હોય છે અને તે અનંત જીવોનાં જન્મ મરણ પણ એક સાથે જ થાય છે એટલું જ નહિ પણ આહાર-પાણી અને શ્વાસોચ્છવાસ પણ એક સાથે જ લે છે. એટલે તમે જે ડુંગળીનો એક કોષ (Cell) કે બટાકાનો એક સૂક્ષ્મ કણ જે સૂક્ષ્મદર્શક યંત્ર (Microscope)માં જુઓ છો, તે તો અનંતા જીવોનું એકમાત્ર શરીર જ છે. એ કોષ (Cell)માં અનંતા આત્માઓ છે પણ આપણે ક્યારેય આત્માને શરીરથી ભિન્ન જોઈ શકતા નથી. આપણે જે જોઈએ છે તે ફક્ત એક શરીર જ છે. તે એક કોષ સ્વરૂપ શરીરમાં અનંતા આત્માઓ રહેલા હોય છે. ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ આ એક કલ્પના નથી ?
મુનિ નંદીઘોષવિજયઃ ના, આપણે કોઈપણ સાધન વડે એ અનંતા આત્માઓને જોઈ શકતા નથી તેટલા માત્રથી તે કલ્પના ન કહેવાય. કેવળજ્ઞાની તીર્થકર પરમાત્માઓએ જે કાંઈ કેવળજ્ઞાનથી જોયું છે, તેનું જ નિરૂપણ તેઓએ કર્યું છે માટે તે કલ્પના નથી પણ વાસ્તવિક છે.
તમે તો રસાયણશાસ્ત્રી વિજ્ઞાની છો. તમે ઇલેક્ટ્રોન, પ્રોટોન, ન્યૂટ્રોન, ક્લાર્ક વગેરે સબ-ઍટમિક પાર્ટિકલ્સ જોયાં છે ? આ સૂક્ષ્મ કણો કેટલા વિજ્ઞાનીઓએ જોયાં છે ?
ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ ના, મેં આ સૂક્ષ્મ કણો જયાં નથી અને આ સૂક્ષ્મ કણો | આંગળીના વેઢે ગણાય તેટલા જ વિજ્ઞાનીઓએ જોયાં છે.
મુનિ નંદીઘોષવિજય: બરાબર, તમે કે મેં, આપણે કોઈએ એ સૂક્ષ્મ કણો જોયાં | નથી.
આમ છતાં આપણે તેના અસ્તિત્વને સ્વીકારીએ છીએ. સામાન્ય મનુષ્ય એવા વિજ્ઞાનીઓએ જોયેલા સૂક્ષ્મ કણોને આપણે સ્વીકારીએ અને કેવળજ્ઞાની તીર્થકર પરમાત્માએ જોયેલ એક જ શરીરમાં રહેલ અનંત આત્માઓને આપણે કલ્પના કહીએ તે બરાબર નથી. - ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ બીજી વાત, બટાકામાં જો અનંત જીવો હોય તો તે જ બટાકાના રસમાં, કણો/માવામાં અન્ય પ્રકારના જીવાણુઓનો ઉછેર કરવામાં આવે
65
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
