________________
નિષ્કારણ બતાવ્યું નથી. તેઓ ખૂબ જ્ઞાની હતા અને સાથે સાથે અનુભવજ્ઞાન પણ તેને હતું. તેઓએ જે કાંઈ પ્રાપ્ત કર્યું હતું, તે માત્ર ગુરુની કૃપા/આશીર્વાદથી જ પ્રાપ્ત કર્યું હતું અને એ સાથે જંઓએ ગુરુઓના/વડીલોના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કર્યા નથી તેઓ મહાસમર્થ અને વિદ્વાન હોવા છતાં સંસારમાં રખડ્યા છે, રડવડ્યા છે, તે તેઓએ પ્રત્યક્ષ અનુભવ્યું છે, જોયું છે, તેથી તેઓએ ગુરુઓનું જે મહત્ત્વ બતાવ્યું છે તે સત્ય છે અને આધુનિક વિજ્ઞાનની દષ્ટિએ પણ તે યોગ્ય છે.
દરેક જીવંત પ્રાણી, પછી તે સ્થળ હોય કે સૂક્ષ્મ તે દરેકમાં એક પ્રકારની | શક્તિ હોય છે જેને આધ્યાત્મિક પરિભાષામાં આત્મશક્તિ કહી શકાય. જ્યાર | આધુનિક વિજ્ઞાનની પરિભાષામાં તેને વીજચુંબકીય શક્તિ કહી શકાય. એ સજીવ
પદાર્થની વીજચુંબકીય શક્તિની તીવ્રતાનો આધાર આત્માના વિકાસ ઉપર રહેલો | છે. જેટલો આત્માનો વિકાસ વધુ તેટલી તેની શક્તિનો આવિર્ભાવ વધુ. અહીં વિકાસ એટલે આધ્યાત્મિક વિકાસ અર્થ લેવો.
ન્યૂ સાયન્ટિસ્ટ' નામના વિજ્ઞાનના મેગેઝિનમાં અમુક પ્રયોગોના અહેવાલ | પ્રગટ થયા છે, તે મુજબ માનવીમાં પણ આવો મેગ્નેટિક કંપાસ અર્થાતુ ચુંબકીય હોકાયંત્ર છેઅર્થાતુ આપણે પણ આપણી જાણ વગર કોઈપણ ચુંબકીયક્ષેત્રની અસર હેઠળ આવી શકીએ છીએ.
જેઓએ વિજ્ઞાનનો થોડો પણ અભ્યાસ કર્યો હશે તેઓને ખબર હશે કે લોહચુંબકની આસપાસ તેનું પોતાનું એક વીજચુંબકીય ક્ષેત્ર હોય છે અને તે ચુંબકીય રેખાઓ દ્વારા દર્શાવાય છે. જો કે આ ચુંબકીય ક્ષેત્ર અદશ્ય હોય છે, છતાં ટેબલ ઉપર મૂકેલા એક મોટા કાગળ ઉપર એક લોહચુંબક મૂકી, તેની આસપાસ લોખંડની ઝીણી ભૂકી ખૂબ આછા પ્રમાણમાં ફેલાવી દો, ત્યારબાદ તે ટેબલને | આંગળી વડે થપકારતાં તે લોખંડની ભૂકી આપોઆપ ચુંબકીય ક્ષેત્રમાં ચુંબકીય રેખાઓના સ્વરૂપમાં ગોઠવાઈ જાય છે. આ ચુંબકીય ક્ષેત્રમાં જો લોખંડ આવે તો તેને તે લોહચુંબક આકર્ષે છે. જો તેના ચુંબકીય ક્ષેત્રમાં વારંવાર ફેરફાર કરવામાં આવે તો વીજ પ્રવાહ ઉત્પન્ન થાય છે અને આ વીજ પ્રવાહ ધાતુના તાર વગેરેમાંથી પસાર કરવામાં આવે તો તેમાં ચુંબકીય શક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે. આમ વીજ શનિ અને ચુંબકીય શક્તિ પરસ્પર સંકળાયેલ છે. બંને શક્તિ ભેગી થઈ વીજચુંબકીય શક્તિ બને છે. તેવા જ પ્રકારની બલકે તેનાથી પણ સૂક્ષ્મ અને વધુ શક્તિશાળી શક્તિ સજીવ પદાર્થમાં હોય છે. ધૂળ વીજચુંબકીય શક્તિ અને ક્ષેત્રના નિયમો. જૈવિક ચુંબકીય શક્તિ અને ક્ષેત્રને પણ લાગુ પડે છે. જેમ એક ચુંબકને બીજા ચુંબકના ચુંબકીય ક્ષેત્રમાં લઈ જવામાં આવે તો તેના સમાન ધ્રુવો, વચ્ચે અપાકર્ષણ અને અસમાન ધ્રુવા વચ્ચે આકર્ષણ થાય છે. અર્થાત્ એક ચુંબકનો
44
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org