________________
૨૬૩
સામાન્ય વિગેરે સામાન્ય કરતાં મહાસામાન્ય સત - (ઉત્પાદ વ્યય ધ્રુવ આત્મા મહાસત્તા કહેવાય છે તે સત્)ના આલંબને જે નિર્વિકલ્પ સમાધિ મળે છે. તે સમાધિમાંથી નીચે ઉતર્યા પછી પણ તેનો આસ્વાદ રહે છે અને ફરી નિર્વિકલ્પ સમાધિ મેળવી શકે છે.
૩૭. “લોગનાહાણું
ધર્મ પ્રશંસા સમકિતનું બીજ છે. ધર્મ ધર્મીમાં છે. પૂર્ણ ધર્મી અરિહંત છે. ધર્મ પ્રશંસાની સામગ્રી અરિહંતો પૂરી પાડે છે. તે પ્રશંસાથી બીજ પડે છે. ભૂમિ આપણી, બીજ અરિહંતો નાખે છે. ગર્ભધારણ કરે છે સ્ત્રી, બીજ પુરૂષનું છે. અરિહંતોની શકિતની પ્રશંસારૂપી બીજ સમકિતનું બીજ છે. સ્ત્રીને ગર્ભ ધારણ કરવા માટે પુરૂષને વચ્ચે લાવવો પડે છે તે રીતે જીવમાં ધર્મનું બીજારોપણ કરવા માટે અરિહંતોને વચ્ચે લાવવા પડે છે. “સત્” મહાસત્તાના શરણે જવાથી ભવનો ભય દૂર થાય છે.
ત્રિપદી રૂપ મહાસામાન્ય મય બનવું તે વીતરાગ અવસ્થા છે. પૂર્વધર છેલ્લે બધું ભૂલીને અરિહંતને યાદ કરે છે.
'
૩૮. અપૂર્વકરણ દ્વારા ગ્રંથી ભેદ
સમકિત સામાયિક - સામાયિક એટલા માટે કે સામાન્યનો બોધ નથી તે કરવા.
વિશેષ સાથે સંબંધ છે પણ સામાન્ય સાથે નથી. સામાન્ય વગરનું વિશેષ હોતું નથી. સામાન્યનો સંબંધ થાય છે ત્યારે સામાયિક આવે છે.
વિશેષથી ભવભ્રમણ છે તે બહિર્ભાવ. સામાન્ય એવું છે કે જેનાથી સંસારની કાંઇ સિદ્ધિ નથી, મોક્ષની સિદ્ધિ છે. જીવને જાણ્યો પણ જીવત્વને ન જાણ્યું તે સંસાર. જડમાં પણ ભેદ પાડવા વિશેષનો ઉપયોગ હોવાથી તેને માન્યું પણ જડ સામાન્યથી ન માન્યું.
વિકલ્પ એટલે આર્ત્તરૌદ્ર ધ્યાન.
વત્વ સામાન્ય એટલે ધર્મધ્યાન.
જીવના પર્યાય સાથે સંબંધ છે જીવ સાથે નહિ-તે ભૂલ ભરેલી અવસ્થા છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
