________________
યનિદીપિકા 3888888888888888888888888888888888888
&&URETR8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888
છે જ્યાં સુધી આત્માની પ્રતીતિ થતી નથી ત્યાં સુધી ધ્યાન માટે હું તેની પ્રવૃત્તિ કેવી રીતે થશે ! આત્મા હોય તો પછી જ તે
બંધાયેલો છે અને તેને છોડાવવા માટે ધ્યાન કરવું ઇત્યાદિ ઉપાયો લાગુ પડી શકે છે, અથવા સમ્યગ્દર્શી એટલે સારી રીતે અર્થાત્ જડચૈતન્યના વિવેકવાળો, જ્યાં સુધી જડચૈતન્યનો | વિવેક-ભિન્નતા વિચાર દ્વારા થઈ શકે. પ્રથમ નિર્ણત થયો નથી ત્યાં સુધી ધ્યાન માટે તે ઉપયોગી નહિ થઈ શકે. પ્રથમ વ્યવહારથી જડચૈતન્યની ભિન્નતા થાય છે. પછી તેના અનુભવ માટે ધ્યાનાદિની આવશ્યકતા છે એટલે સમ્યક્તાન અથવા સમ્યગ્દર્શ જીવ ધ્યાનને યોગ્ય છે. ( ૯. શ્રુતજ્ઞાન ઉપયોગી : શ્રુતજ્ઞાન ઉપયોગવાળો જીવ ધ્યાનને યોગ્ય છે. સાંભળવાથી થયેલું જ્ઞાન તે શ્રુતજ્ઞાન. અથવા સિદ્ધાંતથી-શાસ્ત્રોથી થયેલું આત્માદિ પદાર્થોનું જ્ઞાન તે શ્રુતજ્ઞાન. ધ્યાનમાં વિચારવાલાયક જે પદાથો શ્રુતજ્ઞાનથી જાણી શકાય છે તે જાણ્યા હોય તો જ શ્રુતજ્ઞાનનો ઉપયોગ રહે છે. અર્થાત્ પોતાનું કર્તવ્ય સ્મરણમાં રહે છે. નહિતર આડે રસ્તે ઊતરી જવાનો ભય વધારે રહે છે. ઘણી વખત સિદ્ધિઓ આદિ ચમત્કારો તરફ દોરવાઈ જવાનો ભય રહે છે અને શ્રુતજ્ઞાનથી સિદ્ધિ આદિઓના વિપાકો-ભાવિ પરિણામોજાણવામાં હોય તો તેવી દુઃખદાયક લાલચોમાં ફસાતાં અટકી શકાય છે, માટે શ્રુતજ્ઞાનનો સારો પરિચય થ્થાનીએ કરવો યોગ્ય છે. - ૧૦. દઢસંઘયણ : શરીરની દૃઢતા કે મજબૂતતા સિવાય ધ્યાન પાર પડતું નથી. ધ્યાન કરવાવાળાને શરીરનો મોટો આધાર છે. શરીર નબળું પડ્યું કે મન નબળું પડવાનું જ, સ્થિરતા ચાલી જવાની જ, આળસ અને પ્રમાદ વગર તેડ્યાં છે
GBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBURUBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBEELDURUBURUBRAM
BAURURSABBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBERCE
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
