________________
ભીરુનું કોઈ સત્ત્વ નહીં, ભીરુની કોઈ આરાધના નહીં ! તમારી ભીરુ આરાધનાએ તમને વામન બનાવ્યા. પહાડ સમાં તમારાં મસ્તકોને તણખલાં જેવાં તુચ્છ બનાવ્યાં. તમારી આંખમાંથી વાઘ-દીપડાના હુંકાર ઓલવાયા. વૃક્ષોનાં વૃક્ષોને કચડી નાખવાનું તમારું બાવડા-બળ ક્યાં અલોપ થયું ? નખમાંથી કોરી નાખવાની તીક્ષ્ણતા ને દાંતમાંથી કરડી નાખવાની તાકાત
ક્યાં ગઈ ? તમારી પૂજાએ, તમારી આરાધનાએ, તમારા યજ્ઞોએ તમને માનવતામાંથી મુકાવ્યા !”
“દેવ, જીવવાની ઇચ્છાએ અમને આટલા અધમ બનાવ્યા એ સાચું, પણ દિવસોથી અમારા પર દેવી કોપ ઊતર્યો છે. પીવા પૂરતું પાણી મળતું નથી. ખાવાની તો વાત જ શી કરવી ?” શબ્દોમાં નિરાધારતા હતી.
“તમારું પીવાનું પાણી ભયનો દેવ પી ગયો. હવે પુરુષાર્થની પૂજા નહીં આદરી – દેવતના એ દેવને નહીં રીઝવો – ત્યાં સુધી તમને પીવા પાણી કોઈ દેવ નહીં આપે.”
એ દેવતનો દેવ કેવો છે ? ક્યાં રહે છે, એ કહેશો ?” શ્રદ્ધાળુ યુગલિકે પ્રશ્ન કર્યા.
ધરતીનાં તમે બાળક અને એ દેવને તમે ન પિછાણો, કેવું આશ્ચર્ય! એ તમારા બાહુમાં વસે છે, એ તમારા ચરણમાં વસે છે, એ તમારા મસ્તકમાં વસે છે; તમને છોડી એ અન્યત્ર ક્યાંય વસતો નથી. ધરતીના સંદેશ તમે સાંભળી શકો, વૃક્ષોનાં દિલ તમે વાંચી શકો, પહાડોનાં અંતર તમે કળી શકો, ને છતાં તમે દીન-હીન રહો ભલા ? સર્વથા અસંભવ !” કાયર થયેલા કેસરીને જાગ્રત કરે તેવો પડકાર આ શબ્દોમાં હતો.
એ સાચું, પણ અમને માર્ગ કોણ બતાવે ? અમને કોણ દોરે ? પાણી વિના દિવસોથી અમે વ્યાકુળ છીએ.”
પાણી? પાણી તો પેલા કદલીદળમાં છે, પેલી પ્રિયંગુલતામાં છે, પેલી દ્રાક્ષાવેલમાં છે. તમે તમારાં બાવડાંને કામે લગાડો તો તમારા પગની જમીન નીચે પણ છે; અશોકના થડમાં પણ છે. આમ્રફળનાં ઉદરમાં પણ છે. પેલી ઊંચી ઊંચી નાળિયેરી તો પોતાનાં અમૃતફળ તમારી સામે ધરી રાખી, તમારી મૂર્ખાઈને હસી રહી છે.”
વાક્યવાક્ય તરસ્યાં યુગલિકો દોડ્યાં. કોઈ કદલીવૃક્ષની ભીતરમાંથી છલોછલ ઊભરાતું પાણી પીવા લાગ્યાં. કોઈ નાળિયેરી પર ચડી એના સુસ્વાદુ
જય હો વૃષભધ્વજનો ! જ ર૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only.
www.jainelibrary.org