________________
પૃથ્વીના પટ પર એવો એકે માનવી નથી કે જે આ ચક્રની વાત સાંભળીને અધીનતા સ્વીકારવાની ના પાડે !
આ ચક્રની સાથે પોતાના પ્રતાપને અશ્રુષ્ણ રાખે ને પોતાના વંશને સમજ્જવલ રાખે એવા સ્ત્રીરત્નની ચક્રવર્તીને જરૂર હોય જ. એ સ્ત્રીરત્ન કુમાર ભરતની નજરમાં હતું જ. અને તે બીજું કોઈ નહીં, સુનંદાસુતા સુંદરી – જાજવલ્યમાન, તેજસ્વી, ધનુષ્યના ટંકાર જેવી, લાલચટક કેસૂડાંના ફૂલ જેવી, પોતાના પિતા ઋષભદેવ ને સુમંગલા હતાં તેવી ! પોતે શોધેલા નવીન ખગ કરતાં સુંદરીનું હાસ્ય વધુ કાતિલ હતું. એનો એક ભૂભંગ માણસને જીવતો ને જીવતો દાટી દેવા સમર્થ હતો. ચિત્તા ને કિરીટની એ શોખીન હતી. ચિંદ્રિકાનું લાવણ્ય ને ઉષાનો પ્રતાપ એનામાં ભર્યા હતાં.
સુંદરી ચક્રવર્તીનું રત્ન હતી. અરે, પિતાજી પોતાના ચક્રવર્તીપદની મહત્ત્વાકાંક્ષા પિછાણતા જ હશે, એટલે જે બાહુબલીની સહચારિણી થવા સર્જાયેલી, એને પોતાની સહચારિણી બનાવી ! પણ એમ કથનમાત્રથી શું વળે ? સુંદરીને વશ કરવી સામાન્ય કામ નહોતું ! એની પાસે જતાં જાણે પ્રતાપનો પહાડ ગળી જતો. એને આજ્ઞા કરવા કરતાં એની આજ્ઞા ઉઠાવવા દિલ આગ્રહ કરતું. એના પગની એક પાનીનો સ્પર્શ જાણે અલોકિક આનંદનો અનુભવ કરાવતો. સુંદરીને વશ કરવી દુઃસાધ્ય હતી; પણ દુર્જય ભરતને અસાધ્ય શું હતું ? આજે ભારતની પ્રતિભાને કોણ પહોંચી શકે તેમ હતું ?
છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ભરત સુંદરીનો પડછાયો બન્યો હતો. એની પાછળ પાછળ ભમવામાં, એને ખુશ કરવામાં, એની ઇચ્છાને સંતોષવા એ હરઘડી પ્રયત્ન કર્યા કરતો. બે દિવસ પહેલાં પોતાની આયુધશાળાની વાત કરી, નવાં નવાં આયુધોનાં વર્ણનોથી એને ચકિત કરી નાખી હતી.
કેટલાંક આયુધોની પ્રચંડ સંહારશક્તિ સાંભળી આશ્ચર્યમાં સુંદરીએ જીભ બહાર કાઢી હતી. ભારતની સાથે એ ઘણું ઘણું ફરી, ભરતને જાણે એની સાથે ફરવામાં, વાતો કરવામાં આનંદ આવતો; પણ કેવી પક્કી હતી સુંદરી ! એણે એક શબ્દ પણ મોંમાંથી પ્રશંસાનો ન કાઢ્યો.
* ચક્રવર્તીનાં રત્ન : ચક, દંડ, છત્ર, ચર્મ આ ચાર આયુધશાળામાં પ્રગટે); ખગ,
કાકિણી ને મણિ ભંડારમાં જન્મે); ગજ, અશ્વ, વૈતાઢ્ય પર્વતમાં); સ્ત્રીરત્ન (ક્ષત્રિયને ત્યાં જન્મે; પુરોહિત, સેનાપતિ વાર્ષિક, (નગરમાં).
સુંદરી અને ભરત ૨૧૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org