________________
અષ્ટાપદ સદાને માટે સૂઈ ગયો હતો. અને એની છેલ્લી ચીસે એ સમાચાર વનપર્વત, વનગુફા ને કંદરાઓમાં આપી દીધા હતા. જીવસમસ્તનો ભારે દુશ્મન આજે અજબ સંજોગોમાં નાશ પામ્યો, એની ખુશાલી ઊજવવા અષ્ટાપદ પર્વતની ગુફાઓમાંથી માનવીઓ ધીરે ધીરે ડોકિયાં કરતા બહાર નીકળતા હતા. અને અષ્ટાપદની પહાડી કાયાને શત શત ભાગમાં વહેંચાયેલી જોઈ સહુ એક વાર થનગની ઊઠ્યા, એમના દેહ પરથી જાણે ભયનો આંતક સદાને માટે ઊઠી ગયો.
હવાનો સ્વતંત્ર આસ્વાદ, વનમાં સ્વચ્છેદ વિહરણ, નિકંદ્રતાથી વનમેવાનો ઉપભોગ, ન હવે સંતાન માટે ભય, ને હવે કૂબાની ચિંતા ! આયુષ્યના અંધારામાં નવજીવનની જાણે ઉષા ઊગી : અને એ બધું કોને આભારી ? પેલા બેભાન બનેલા માનવીને !
સહુ આભારથી નતમસ્તકે ત્યાં આવવા લાગ્યા. જિદ્વાથી આભાર કેમ વ્યક્ત કરવો, એની કોઈને ખબર નહોતી; પણ ચેષ્ટાથી, હાવભાવથી એ દર્શાવવા લાગ્યા, ફૂલના, ફળના, મધના, વનસ્પતિના ઢગલેઢગલા સહુ લાવતા હતા. અષ્ટાપદ પર્વત તો ઔષધિઓનો ભંડાર હતો.
કોઈ કંઈ વાટીને લાવ્યું, કોઈ હાથમાં રસ લઈને આવ્યું. સુયોધના ઘા પર કંઈક લગાડ્યું કંઈક એને સૂંઘાડ્યું, કંઈક એને પિવરાવ્યું. બે-ચાર શ્વેતાંગીઓએ પાસે બેસી એને હૂંફ આપી.
પર્વતવાસીઓ એકે એકે આવી રહ્યા હતા. પડખોપડખ વસવા છતાં જે એકબીજાને કદી મળ્યાં નહોતાં, એ આજે નિર્ભય વાતાવરણમાં મળી રહ્યા હતા. પોતાના જેવા જ એક માનવીએ અષ્ટાપદ પર્વતને નિર્ભય બનાવ્યો. તેઓ જોઈ રહ્યા હતા કે અષ્ટાપદ જેવા મહાપ્રાણીનો નાશ કરનાર પોતાના જેવો જ માનવી છે એને બે હાથ છે, બે પગ છે, એક માથું છે : અને એ વીરની શુશ્રુષા કરનાર પણ પોતાના જેવો જ હતો. આ દૃશ્ય સહુનાં મન ઉત્સાહી બની રહ્યાં.
પણ દિશાઓમાં ફરી આંધી આવવા લાગી હતી. ઠંડીના વાયરા ને ગાઢ ધુમ્મસ વીંટળાઈ વળવા આવી રહ્યાં હતાં. એકઠા મળેલા પર્વતવાસીઓ ફરી ગુફામાં ભરાઈ જવા તૈયાર થયા, પણ સુયોધની સારવારમાં રહેલા માનવીએ સહુને ત્યાં જ રહેવા સૂચવ્યું, ને એણે પોતાની પાસે રહેલા બે પથ્થરો ઘસ્યા. ઘસતાંની સાથે એમાંથી તેના સ્તુલ્લિંગ ઝર્યા. એકઠા કરેલા ઘાસ પર સ્ફલિંગ
અષ્ટાપદ છે ૧૧૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org