________________
માણેકની આવલિથી, સુવર્ણ-રીખનાં પુષ્પથી આચ્છાદિત થઈ ગયા. પણ ભગવાન વૃષભધ્વજ બધાથી સાવ નિરપેક્ષ નીકળ્યા.
જનસમૂહ ઓશિયાળો થઈ ગયો. બધા ગદ્ગદ કંઠે કહેવા લાગ્યા : અરે ! કયા અમારા અપરાધથી ભક્તોનો આટલો તિરસ્કાર કરો છો, સ્વામી ! રાજા હતા ત્યારે સદા અમારું મન રાજી રાખ્યું છે, ને સંન્યાસ ગ્રહીને સાવ દયા-માયા વિસારી મૂકી !
જનકુળો રોવા લાગ્યાં. એમને આ વખતે એમને રાજો યાદ આવ્યો. અરે! બોલાવો એને ! અજબ એવી મૂંઝવણમાંથી માર્ગ કાઢે એ ! અમથો કંઈ રાજો કરી માથે ચઢાવ્યો નથી! બોલાવો રાજાને ! ભગવાન વૃષભધ્વજ ભલે બધાથી નિરપેક્ષ હોવાનો દેખાવ કરે, પણ કંઈક અપેક્ષા એમના મુખ પર જરૂર દૃષ્ટિગોચર થાય છે. હવે તો આપણો રાજો આવીને જે કહે તે સાચું, કરે તે સાચું. આપણે તો મૂંઝાયા. બોલાવો એ રાજાને !
ઉત્સુકતામાં આગળ પ્રભુ ને પાછળ પીરજનો – એમ સહુ ચાલ્યા. તેઓના જયજયકારના ધ્વનિથી દિશાઓ ગુંજી ઊઠી. આ તરફ એક રાજા, બીજા શેઠ ને ત્રીજા રાજકુમારને કાને આ કોલાહલ આવ્યો. રાજાએ કહ્યું :
કરે ! આ કોલાહલ કેમ થાય છે? ગોવાળની પાછળ ગાયો જાય. એવો ૨વ કેમ સંભળાય છે ? છડીદાર ! તપાસ કરો ?
વયોવૃદ્ધ છડીદાર હાજર થયો ને તપાસ કરવા ચાલ્યો ગયો. તપાસ કરીને નાચતો નાચતો પાછો ફર્યો. એની શ્વેત દાઢી આનંદમાં ડોલી રહી હતી :
રાજાજી ! ધન્ય ભાગ્ય આપણાં ! રાજાના રાજા, દેવોના દેવ, પૃથ્વીપતિ વૃષભધ્વજ પધાર્યા છે. આજ તો રાજપાટ છાંચે વર્ષો વીત્યાં; ભરતદેવને ગાદીએ સ્થાપ્યાનેય વખત વીત્યો; પણ વખતના જવા સાથે જાણે એ પુરુષ પણ બદલાઈ ગયા ! જાણે જમાનો બદલાઈ ગયો ! હવા બદલાઈ ગઈ ! રૂપ છે, પણ પ્લાન ! કાંતિ છે, પણ ભારેલા અગ્નિ જેવી ! જાણે આપણા એ પ્યારા પ્રભુ જ નહિ ! જાણે સુમેરુ ખરો, પણ સુવર્ણનો નહિ ! સૂર્ય ખરો, પણ વાદળછાયો ! રાજા ખરા, પણ શત્રુથી ઘેરાઈ ગયેલા જેવા ! અરે ! એમણે ટાઢ ને તાપ એકસમાન કર્યા છે. સોનું ને માટી એકસરખાં ગણ્યાં છે. સાપ કાંચળી તજે એમ ધનદોલત, સુખસાહ્યબી તજ્યાં છે. વંદન હો એ પ્યારા પ્રભુને !” ૮૦ ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org