Chakravarti Bharat

SR No.: 004516
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaybhikkhu
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, History, & Story
File Size: 10 MB

Page 179

:
ક્યાંક શક્તિ જોઈ તો એય ચક્રવર્તીની ને ક્યાંક રૂપ જોયું તો એય ચક્રવર્તીનું એમ થશે ત્યારે અનર્થ થશે, અન્યાય થશે, પૃથ્વી પર હાહાકાર વર્તશે ! જાણો છો ને, એક રાજા ખરાબ થયે આખું કાળતંત્ર ખરાબ થાય ઃ કુરાજા હોય ત્યાં કુમેલ હોય, કુરાજા હોય ત્યાં કુઋતુ હોય, કુરાજા હોય ત્યાં કમોત હોય !’
સૈનિકો નત મુખ કરીને ઊભા રહ્યા. સ્વામીની નીતિશાસ્ત્ર પ્રસારવાની આવી પ્રશ્નોત્તરીવાળી રીત તેઓને જાણીતી હતી. નીતિને આ પ્રકારે તેઓ
સમજી રહ્યા.
સ્વામી ને સેવકોની આ પ્રમાણે વાતો ચાલતી હતી, ત્યાં વાર્ધકીરત્ન ને ગૃહપતિરત્ન શ્વાસભર્યા દોડતાં આવતાં દેખાયાં. પોતાનાં અજેય, અસ્પર્ધેય રત્નોને આમ ભયભર્યાં આવતા જોઈ ખુદ ચક્રવર્તીને આશ્ચર્ય થયું. ચાલતાં ચાલતાં એ ઠોકરો ખાતા હતા.
ચક્રવર્તી ઊઠ્યા ને ધસ્યા. બંને જણાને પગમાં પડતા ઝીલી લઈને એમણે છાતીએ લગાવ્યા અને પીઠ પર હાથ ફેરવીને કહ્યું :‘ રે, કદી નહિ ને આજે આટલા બહાવરા કાં ?’
દેવ ! કંઈ વાત કરવા જેવી નથી. જરા અમારી પીઠ તો જુઓ !'
ચક્રવર્તીએ એમની પીઠ જોઈ, ને એમનો ક્રોધ સળગી ઊઠ્યો. એમણે ઊંચે સ્વરે કહ્યું : ‘રે કોણ છે એ બે માથાળો, જે હાથે કરીને શેષનાગના દરમાં હાથ નાખે છે ? એણે જાણી લેવું જોઈએ કે ભરત પોતાના સેવકની એક આંગળીની રક્ષા ખાતર પોતાનો આખો હાથ કપાવી શકે છે !’
‘ને સાથે સાથે એણે એ પણ જાણી લેવું ઘટે કે સ્વામીની આબરૂ ખાતર ભરત-સેવકો પોતાનાં મસ્તકનો કંદુકની જેમ છૂટો ઘા કરી શકે છે !’ સેનાપતિ સુષેણે પડકાર કર્યો. ‘કહો તમારી કથા ! કોણ એ કમોતનો માગનારો ખડો થયો છે ? એનાં નામઠામ જલદી કહો !”
વાર્ધકીરત્ને કહેવા માંડ્યું; એની આંખોમાં હજી ભય તરવરતો હતો : ‘ચક્રવર્તીની સેના જે રસ્તે પાછી ફરવાની છે, એનું માનચિત્ર અમને મંત્રીરાજ તરફથી મળી ગયું એટલે અમે વૈતાઢ્ય પર્વતની દક્ષિણ-ઉત્તર શ્રેણીમાં પ્રાથમિક વ્યવસ્થા માટે પ્રયાણ કર્યું. આપણી વ્યવસ્થામાં દખલ કરનાર હજી સુધી કોઈ નહોતું મળ્યું, એટલે અમે નિશ્ચિંત હતા. વૈતાઢ્યની આ દૂરસ્થ પર્વતશ્રેણીઓમાં વિદ્યાધરો વસે છે, પણ આપણા માર્ગથી એ વિદ્યાધરોના આવાસો તો ખૂબ દૂર ૧૬૪ * ચક્રવર્તી ભરતદેવ