________________
‘વત્સ ! તું અંદર આવ. જેના માત્ર એક જ કિરણમાં વિશ્વની સમસ્ત લીલા અને શોભા સમાઈ જાય એવાં અનંત કિરણોથી શોભતા આત્માની આત્મલીલા અહીં જામી છે. તું અંદર આવ. આવો અવસર ફરી નહિ આવે. આવ, તું અંદર આવ.'
૫૯૧. અભયદાન શા માટે શ્રેષ્ઠ ?
પૌ
ષધનું પવિત્ર વ્રત લઈ રાજા મેધરથ ધર્મમંદિરમાં બેઠા હતા. પાપના
ચંદ્રની આસપાસ તારક મંડળ જામે તેમ રાજાની ચારે બાજુ નાનામોટા રાજવીઓનું મંડળ જામ્યું હતું. મધ્યાહ્નનો સમય હતો અને ધર્મચર્ચા ચાલી રહી હતી. અભયદાન જીવિતદાન એ વાતનો વિષય હતો.
-
“દાનમાં અભયદાન જ શા માટે શ્રેષ્ઠ ?'' એક માંડલિકે પ્રશ્ન કર્યો. ‘કારણ કે અભય આપનારે પહેલાં પોતાનું જીવન અભય કરવું પડે છે. અને અભય, સંપૂર્ણ જીવનશુદ્ધિ વિના શક્ય જ નથી. વળી અભયવ્રત માટે વખત આવે જીવનનું પણ બલિદાન આપવું પડે.’
મેઘરથ રાજા આટલું કહે તે પહેલાં એક ભયભ્રાંત ધ્રૂજતા પારેવાએ એના ખોળામાં પડતું મૂક્યું. મેઘરથ બોલતાં થંભી ગયા. એમણે અણધાર્યા આવેલા આ પારેવા સામે જોયું. ગભરુ પારેવાની કરુણામય આંખો જીવનની ભીખ માંગી રહી હતી. એની ઊછળતી છાતી કહેતી હતી : ‘મને બચાવો, અનાથોના નાથ ! મારે તમારું જ શરણ છે. તમારું અભયવ્રત મને અભય નહિ અપાવે ?’
દયાળુ મેઘરથ એની આંખોના ભાવ પામી ગયા. કોમળ હાથ એના નાજુક પીછાં પર ફેરવતાં રાજાએ કહ્યું, ‘ગભરુ જીવ ! ગભરાઈશ નહિ. તું અભય છો. પ્રાણના ભોગે પણ શરણે આવેલાનું રક્ષણ કરવું એ મારો ક્ષત્રિય ધર્મ છે. એમાં પણ આજ તો મારે પૌષધવ્રત છે. તું અભય છો.'
તે જ પળે, બારીમાંથી પવનના સુસવાટા સાથે ઝડપથી એક બાજે પ્રવેશ કર્યો. એની આંખો પારેવા પર મંડાઈ રહી. એની આંખોમાં રહેલી ક્રૂરતાથી પારેવું કંપી ઊઠ્યું. એ બોલ્યો : ‘રાજન, તમારા ખોળામાં ૨હેલું પારેવું એ મારું ભક્ષ્ય છે, એને મૂકી દો. ભૂખની આગમાં હું શેકાઈ રહ્યો છું.'
અષાઢનાં વાદળાં આકાશમાં જામ્યાં હતાં. ધર્મમંદિરના ઉદ્યાનમાં વિસ્તરેલી વેલડિયોને ડોલાવતી પવનની લહેરખીથી વાતાવરણ ખુશનુમા હતું,
Jain Education International
૨૮૪ * મધુસંચય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org