________________ 198 બીજી ચોપડી 6. નો આ નિત્યે હસ્વ થાય છે અને સત્તાને વિકલ્પ થાય છે; પણ એ બે ધાતુઓની પૂર્વે ઉપસર્ગ આવે તે સ્વર હસ્વ થતા નથી. જેમકે સાતિ, જ્ઞાતિ, કે જાતિ, ઇન્ટાતિ. 7. માં ટૂ ને બદલે વિકલ્પ મુકાય છે. જેમકે જાતિ રોતિ દૃનને વાત થાય છે. 8. અને સ્ટમમાં અન્ય અક્ષરની પહેલાં અનુનાસિક આવે છે જેમકે રમતિ, રુમતિ.. 9. શો, છો, , , થે, રે અને 11 (પીવું) એટલામાં માની પહેલાં રૂને બદલે 6 ઉમેરાય છે. | ' રક્ષણ કરવું” માં રુ ઉમેરાય છે. જેમકે ફાયરિ, સાવતિ વગેરે. નિ, શી અને + માંના સ્વરને બદલે આ મુકાય છે. જેમકે જાપથતિ, ruથતિ અને અધ્યાપથતિ. 10. સમયની પછી [ પ્રત્યય આવે તે કય ના છેલ્લા મને લેપ થાય છે. (અ) ભૂ.કૃના પ્રત્યય પૂવે, (બ) થી શરૂ થતા પ્રત્યય પૂવે (ક) અને ધાતુસાધિતના સ્વરથી થતા પ્રત્યયો પૂર્વે અને લેપ થાય છે, પણ સ્વરમાં થયેલા ફેરફાર કાયમ રહે છે. જેમકે વિદ્ “જાણવું,”વિલિત “જાણેલું હિત “જણાવેલું તંદુત્વ મૂળ સંધાર્થ પ્રેરક, હસ્વ ઉપાજ્યવાળા ધાતુ પછી અવ્યય ભૂ.ક. ના ય પ્રત્યય પૂર્વે સમાંના અન્ય અને લેપ થાય છે. જેમકે પ્રામા 11, દશમ ગણના પ્રેરક રૂપ મૂળ રૂપનાં જેવાં જ છે. 12 અકર્મક ક્રિયાપદનાં પ્રેરક રૂપ, સકર્મક ક્રિયાપદમાં કર્મ કઈ સાહિત્યને લગતું કાર્ય હોય અને બીજા જેવાં કે ગતિ દર્શાવતાં હોય કે કંઈ જ્ઞાન, ખબર, ખાવાનું દર્શાવતાં હોય. અને કુરા ધાતુનાં પ્રેરક રૂપ જ્યારે વપરાય છે ત્યારે ક્રિયાપદના મૂળ ભેદનો કર્તા દિતીપામાં મૂકાય છે. નર અને વહૂ માં આ નિયમ લાગુ પડતો નથી અને 4 માં વિકલ્પ લાગે છે. બીજી બાબતમાં મૂળ કર્તા તૃતીયામાં આવે છે આ નિયમ દશમા ગણના પ્રથને લાગું પડે છે.