________________ મૂળ-રીકા સાથે કાર્પતર. નિશ્ચિત અવશેષ સંખ્યાત પ્રદેશ તેમજ અનંત પ્રદેશ રાશિ બેની અપેક્ષાએ આનું રહસ્ય આ છે. સંખ્યાત પ્રદેશ રાશિની અપેક્ષાએ જે કે સૂત્રમાં સંખ્યાતમે ભાગે પરમાણુઓને ગયા છે. આ હીસાબે ઓછા છે, છતાં તેને ઘણા કહેવામાં આવે છે. આનું કારણ સંખ્યાતમે ભાગે ગયા એજ છે. અન્યથા સંખ્યાત પ્રદેશ રાશિની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતમે ભાગે અગર અનંતમે ભાગે પરમાણુઓ છે, એમ શાસ્ત્રકાર કથન કરત. તાત્પર્ય એ માલુમ પડે છે કે સંખ્યાત પ્રદેશ રાશિની અપેક્ષાએ ઓછા પરમાણુઓ છે, છતાં સેની અપેક્ષાએ જેમ દશ તથા પાંચ ઓછા છે. આટલા બધા એછા ન હોવાથી વધારે છે. આમ શાસ્ત્રકારે વિવક્ષા કરી હોય તેમ માલૂમ પડે છે. (18) परमाणुनां खरूपतो बहुत्वं प्रसाध्य इदानीं कालाप्रदेशिकेभ्योऽसंख्यातगुणत्वमाहजणिकरासिणो चिअ, असंखभागेण सेसरासीणं / तेणासंखिजगुणा, अणवो कालापएसेहिं // 19 // પરમાણુઓને સ્વરૂપથી બહુપણું સિદ્ધ કરી હવે કાલ અપ્રદેશ કરતાં અસંખ્યાત ગુણાપણું બતાવે છે. મૂઝાર્થ–પરમાણુઓ જે કે એકરાશિની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતમે ભાગે છે. તે પણ બીજી રાશિની અપેક્ષાએ નથી. આ કારણથી કલઅમદેશ કરતાં પરમાણુઓઅસંખ્યાતગુણા છે. (19) येनैकराशेरेवासंख्यातप्रदेशिकस्कन्धाभिधानस्यैवासंख्यातभागेऽणवो वर्तन्ते, न शेषराश्योः संख्यातप्रदेशिकानन्तप्रदेशिकाभिधानयोरिति / अयमर्थः-अनन्तप्रदशिकस्कन्धराशेरनन्तगुणाः,
