Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 491

अचिरोद्धृतार्थाधिकारः] मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / [431 व्यावृत्तौ पूर्वेण कः इति पूर्वयोगशेषतामस्य सूत्रम्य / पृथक् कृतः स ब्राह्मणको नाम देश उच्यते / यत्र तु शब्दः कथयति, तेन कप्रत्ययाधिकारो न बाध्यते, ब्राह्मणकनामदेशे ब्राह्मणा आचारक्रियाबाह्याः शस्त्रउत्तरयोगेषु कप्रत्यय एवाधिकृतः प्रवर्त्तते // 181 / / जीविनः काण्डस्पृष्ठा नाम च सन्ति / आयुधजीवी अंशं हारिणि / / 7 / 1 / 182 / / ब्राह्मण एव ब्राह्मणक इत्यन्ये आहुः / / 18 / / म० ३०-अंशानिर्देशाद् द्वितीयान्तात् हारि उष्णात् / / 7 / 1 / 185 / / ण्यर्थे कः'स्यात् / अंशं 'हारी अंशको दायादः / 182 म० वृ०-उष्णात् [निर्देशादेव] पञ्चम्यन्तादचिरो द्धृते 'कः'स्यात् नाम्नि / उष्णिका यवागूः॥१८५। अव०-'अवश्यमंशं हरिष्यति इति हारी, 'णिन् चावश्यकाधमर्ये' (5 / 4 / 36) इति णिन् / / 182 // अव०-१ नेरचिरोद्ध इति तन्त्रादचिसेद्धृते / / 7 / 1 / 183 / / वाक्यम् / २अथवा अल्पान्ना पेया, विलेपिका इति यावत् / उष्णकुण्डान्निःसृता नदी उष्णिका इति म० ०-तन्त्रानिर्देशादेव पञ्चम्यन्तादचिरो. द्धृतेऽचिरादुत्तीर्णेऽर्थे 'कः' स्यात् / 'तन्त्रकः पटः, केचिदाहुः / / 185 // प्रत्यप्रः [नवीनः] इत्यर्थः / / 183|| 'शीताच कारिणि / / 7 / 1 / 186 / / म० वृ०-शीतादुष्णाच [सामर्थ्यात् ] द्वितीयाप्रव०-'तन्त्रात् पटवानोपकरणादचिरादुत्तीर्ण न्तात् कारिण्यर्थे 'कः' स्यानाम्नि / शीतं मन्दं इति वाक्यम , तन्त्रकः पट इत्युदाहरणम् / तन्त्रं [क्रियाविशेषणं] करोति शीतकोऽलसः / उष्णं सिद्धान्ते राष्ट्र स्वराष्ट्रचिन्तायां च / परच्छन्द क्षिप्रं करोति-उष्णको दक्षः // 186 / / पधा" अदैकुटं वकृत्ये तन्तुवाने परिच्छदे / 1 // - "श्रुतिशाखान्तरे शास्त्रे, करणे द्वषर्थसाधके ; अव०-'शीताञ्च कारिणि' इति सूत्रे शीतोष्णइति कर्त्तव्यता तन्त्वोः,तन्त्री स्याद्वल्लकी गुग" // 2 // शब्दो मान्यशीघ्रवचनौ गृह्येते,न स्पर्शवचनौ। रभवइत्यनेकार्थनाममालायाम् / इति तन्त्रशब्दश्चतु श्यं करोति इति कारी, अत्रापि 'णिन् चावश्यक'० देशार्थे वर्त्तते // 18 // (5 / 4 / 36) इति णिन् / नाम्नीत्यधिकारानुवृत्तेः / वाक्यमध्ये शीतं मन्दमुष्णं क्षिप्रमित्यत्र क्रियाब्राह्मणान्नाम्नि / / 7 / 1 / 184 // विशेषणत्वात् द्वितीया // 186 / / म० ०-बाह्मणात् [निर्देशादेव] पञ्चम्यताद | चिरोद्धृतेऽर्थे नाम्नि संज्ञायां 'कः' स्यात् / ब्राह्मणको' अधेरारूढे / / 7 / 1 / 187 / / नामदेशः / / 184 // म० वृ०-अधिशब्दात् रूढेऽर्थे वर्तमानात् - स्वार्थे 'कः' स्यात् / अध्यारूढोऽधिको द्रोणः खार्याः प्रव०-'सदाचारब्राह्मणेभ्यस्तदानीमेवोद्धृत्य खायर्या (वा), अधिका खारी द्रोणेन // 187 / / * अत्र 'तन्त्र सिद्धान्ते' इत्यादिना श्लोकढिकेन तन्त्रशब्दस्य चतुर्दशार्थाः प्रतिपादिताः / परमत्र प्रथमश्लोके पाठोऽशुद्धश्च्युतकियदंशश्च विद्यते ।श्रीहैम लिङ्गानुशासनविवरणे तन्त्रशब्दस्यानेकार्थप्रतिपादकं सपादश्लोकद्विकमेवम् "तन्त्रं कुटुम्बकृत्ये स्यात् , करणे च परिच्छदे। शास्त्र प्रधाने सिद्धान्ते, तन्तुवाने गदोत्तमे" // 1 // "तथा द्विसाधकोपाये, श्रतिशाखान्तरेऽपि च / इति कर्तव्यतायां च, तन्वीवीणागुणे तनोः" // 2 // "सिग़याममृतायां " /