Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 444

384 ] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ० 6 पा० 4 सू० 132-139 दाहरणे प्रकृत्यर्थ एव श्लोकाध्यायशतं प्रत्ययान्तेन | कंसा-र्धात् / / 6 / 4 / 135 // उच्यते / अन्यस्मिंस्तु शते भवत्येव,- शतेन क्रीतं म० वृ०-कंस-अर्द्धाभ्यामाईद; 'इकट्' शाकटशत-शत्यम् , शतिकम् / / 131 // स्यात् / कंसिकम , आर्टिकम् | कंसिकी, आर्द्विकी बातोरिकः // 6 / 4 / 132 // // 135 / / म० वृ०-अत्वन्तसङ्खयाया आईदर्थे 'इक- सहस्र-शतमानादण् / / 6 / 4 / 136 / / प्रत्ययो वा स्यात् / 'यावतिकम् , यावत्कम् / 132 // - म० वृ०-सहस्र-शतमानाभ्यामाईदर्थे-'ऽण्' प्रव०-'यावद्भिः क्रीतं-यावतिकम् , अत्र | स्यात् / 'केकणोरपवादः / सहस्रण क्रीतं-साहस्रः, इकः, 'ऋवर्णोवर्ण' ((74/71) इति इक इकार शतमानेन क्रीतं शातमानः // 136 / / लोपः प्राप्नोति, परमिकविधानसामर्थ्यात् न अव०-१'सङ्ख्याडते.' (6 / 4 / 130) इति कस्य, ' लोपः / यावत्कम् ', अत्र तु 'सङ्ख्याडते.' (6 / 4 / 'मूल्यैः क्रीते' (6 / 4 / 150) इतीकणः / वक्ष्यमाण१३०) इति कः // 132|| 'वसनात्' (6 / 4 / 138) इति सूत्रे सहस्रशतमानग्रकार्षापणादिकट प्रतिश्चास्य वा // 6 / 4 / 133 // हणे कृतेऽविधाने साहस्र शातमानमिति सिद्ध___ म० वृ०-कार्षापणादाईदर्थे 'इकट्' स्यात् , चंति, (तथापि) यद् 'वसनात्' (6 / 4 / 138) इत्यत्र अस्य च कार्षापणस्य 'प्रति' इत्यादेशो वा स्यात् / सहस्रशतमानग्रहणं न कृतं (किन्तु) 'सहस्रशतमा. कार्षापणिकम् , कार्षापणिकी ; प्रतिकम् , प्रतिकी / नादण' (6 / 4 / 136) इति सूत्रे अग्विधानं कृतम् चकार आदेशस्य प्रत्ययसंनियोगशिष्त्वार्थः / अत - तत् वक्ष्यमाण-'नवाणः' (6 4 / 142) इति सूत्रे एव द्विगोलपि न प्रत्यादेशः,- 'द्विकार्षापणम् , कार्यार्थम् / 'नवाणः' इति सूत्रेण विकल्पेन अणो अध्यर्द्धकार्षापणम् / / 133 // . लोपः / द्विशातमानं द्विशतमानम् इति प्रयोगो 'नवाण.' (6 / 4 / 142) सूत्रे साधितौ स्तः / अत्रि कृते अव०-कर्षापण एव कार्षापणम् , स्वार्थेऽण् , हि 'अनाम् यद्विः' (क्ष४।१४१) इत्यनेन अञो लोपो द्वाभ्यां कार्षापणाभ्यां क्रीतं- 'कार्षापणादिकट' नित्यं भवति, द्विशातमानमिति न सिद्धयति इति इत्यनेन इकट् , [सुवर्णकार्षापणाद्' (6 / 4 / 143) कारणे 'सहस्रशत०' (6 / 4 / 126) इति पृथग् योगः इत्यनेन इकट् ] लुप्यते / लुपि कृतायां न प्रति कृतः // 136 / / आदेशः // 133 // शूर्पाद्वाऽञ // 6 / 4 / 137 // अर्द्धात्पल-कंस-कर्षात् // 6 / 4 / 134 // म. वृ०-शूर्पादाईदर्थे-'ऽन् वा' स्यात् / शौ म० वृ०-अर्द्धशब्दपूर्वात् पलाद्यन्तादाईदर्थे / पम् , शौपिकम् // 137 // 'इकट्' स्यात् / भर्द्धपलिकम् , भर्द्धकंसिकम् , भर्द्धकर्षिकम् // 134 // प्रव०-इकणोऽपवादः / 'मूल्यैः क्रीते' (6 / 4. 150) इतीकण् // 137 // अव०-'भद्ध पलस्य अलपलम् , अर्द्ध कंस वसनात् // 6 / 4 / 136 / / स्य उअर्द्ध कर्षस्य, ‘समेंऽशेऽर्द्ध नवा' (3 / 1 / 54) म० वृ०-वसनादार्हदर्थे-'ऽन्' स्यात् / वसइत्यनेन अत्र समासोऽयम् , ततोऽर्द्धपलेन क्रीतमई | नेन क्रीतं बासनम् / / 138 // पलिकम् / एवमप्रेऽपि / अर्द्धपलिकी, भड़कंसिकी, अर्द्धकर्षिकी इति सियाम् / / 134 // विंशतिकात् / / 6 / 4 / 139 / /