Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 438

378 ] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ०६ पा० 4 सू० 103-107 (इति) 'णकतृचौ' (5 / 1 / 48), कर्णयोर्वेष्टको कुण्ड- / (5 / 4 / 35) इत्यनेन ‘शकितकिचति०' (5 / 1 / 29) लौ, ताभ्याम् / श्वस्त्रयुगेण शोभते / * 'कवर्गक- इति यः प्रत्ययः, कार्य इत्यत्र 'ऋवर्णव्यञ्जना०' स्वरवति' ( 2 / 3 / 76 ) इति णत्वम् / उउपानद्भयां (5 / 1 / 17) इति ध्यण / अकृच्छ्रेण क्रियते यत् शोभते / शोभते इति क्रियासम्बद्धत्वेन असमर्थन- तत् सुकरम् , 'दुःस्वीषतः कृच्छाकृच्छ्रा०' (5 / 3 / मसमासोऽप्यस्मिन् विषये भवति,- कर्णवेष्टकाभ्यां / 139) इति खल / एवमा मासिकः / 'संवत्सरेण न शोभते अकार्णवेष्टकिकम् / कर्णवेष्टकशब्देन परिजय्यः-जेतुं शक्यः / "स्वार्थे 'प्रज्ञादिभ्योऽण' सह नबोऽसम्बद्धत्वान्नमोऽकारस्य न वृद्धिः / (7 / 2 / 165) // 104 // एवमग्रेऽपि // 10 // निवृत्ते // 6 / 4 / 105 // कर्म-वेषाद् यः // 6 / 4 / 103 // म० वृ०-कालवाचिनस्तृतीयान्तानिवृत्तेऽर्थे ___म० वृ०-कर्मन्-वेषशब्दाभ्यां शोभमानेऽर्थे / 'इकण्' स्यात् / अह्रा निवृत्तमाह्निकम् , ' २मासि'यः' स्यात् / कर्मणा शोभते कर्मण्ये शौर्यम् / वेषे कम् , सांवत्सरिकम् // 105|| ण शोभते वेष्यो नटः / केचिद् वेषस्थाने वेशं पठन्ति / वेश्या नर्तकी // 10 // - प्रव०-'आह्निकमित्यत्र 'अनीनादष्ट्यह्रोऽतः' (7 / 4 / 66) इत्यनेन 'अहन्' इत्यस्य उपान्त्याऽकार___ अव०-'वेश्याश्रयः पुरं वेशः' इति (अभि० स्य लोपः / मासेन निवृत्तम् / संवत्सरेण श्लो० 1003) नाममालायाम् ,वेशेन शोभते वेश्या। निर्वृत्तम् / 'निर्वृत्ते' (6 / 4 / 14) इति पृथग्योग उत्ततथा अत्रापि सूत्रे प्रागवन्नन्समासः,- कर्मणा न | रसूत्रेषु निर्वृत्ते इत्यस्य अनुवृत्त्यर्थः / / 105 / / शोभते अकर्मण्यः, एवमवेष्यः // 103 / / तं भावि-भूते // 6 / 4 / 106 / / कालात्परिजय्य-लम्य-कार्य-सुकरे // 6 / 4 / 104 // म. वृ०-तमिति द्वितीयान्तात्कालवाचिनो म० वृ०-कालविशेषवाचिनः [तृतीयान्तात् ] भाविनि २भूते चार्थे इकण'स्यात् / मासं भावो= 3 4 शब्दात् परिजय्ये, लभ्ये, कार्ये, सुकरे चार्थे 'इकण' | मासिकः, मासं भूतो मासिकः उत्सवः / / 506 // स्यात् / मासेन परिजय्यः मासिको व्याधिः,५ सांवत्सरिकः / मासेन लभ्यः मासिकः पटः / प्रव०-'स्वसत्तया व्याप्स्यमानः कालो येन मासेन कार्यमासिकं चान्द्रायणम् / मासेन सु- | भाविना उत्सवादिना स व्याप्स्यमानकालो भावी करो-मासिकः प्रासादः॥१०४|| उच्यते / च्याप्तकालस्तु भूत उच्यते / स्वसत्तया इत्यत्रापि योज्यम् / / 106 / / प्रव-परितो जेतुं शक्यं परिजय्यम् , 'य एचातः' (5 / 1 / 28) इति यः, तदनन्तरं 'क्षय्यजय्यौ | तस्मै 'भृताऽधीष्टे' च // 6 / 4 / 107 / / शक्ती' (4 / 3 / 90) इति सूत्रेण अय् इत्यन्तादेशो म० वृ०-तस्मै तादर्थ्यचतुर्थ्यन्तात्कालवाचिनो निपात्यते / लभ्य-कार्ययोस्तु शक्तेऽहे चार्थे भृतेऽधीष्टे चार्थे 'इकण' स्यात् / मासाय भृतो= कृत्यः, लब्धुं शक्यः, लब्धुमर्हति ; 'शक्तार्हे कृत्याश्च' | मासिको भृत्यः, मासं [मासं यावत् ] कर्मणे भृत * 'वस्त्रयुगेण' इत्यत्र / 卐 'क्रियासंबद्धत्वेन' इति हेतुर्नसमासस्यासमर्थत्वे बोध्यः, न त्वसमर्थनसमासभवनविषये / असमर्थनसमासभवनविषये हेतुः ‘गमकत्वादभिधानाद्' इति ज्ञेयः /