Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 390

मीसिद्धहेमशब्दानुशासन [अ०६ पा० 3 सू०५८-१३ गीयः / उत्तरपदग्रहणं बहुप्रत्ययपूर्वनिरासार्थम् ,- / सन्ति। कन्थापलदोत्तरपदादपि णिकेकणोर्बाधनार्थ बाहुगतः // 7 // योगोऽयम् / ''महतीति माहकः, माहकस्यापत्यम्कटपूर्वात् प्राचः // 6 / 3 / 58 // 'अत इम्' (6 / 1 / 31), माहकीनां कन्था, एवं पलदं नगरं ग्रामः ह्रदो वा, माहकिकन्थायां (भवः माहम००-कटपूर्वपदात् प्रान्देशवाचिनो नाम्नः किकन्थीयः, एवं) माहकिपलदीयः, माहकिनगरीयः, शेषे 'ईयः' स्यात्' / कटनगरीयः, 'कटप्रामीयः, माहकिग्रामीयः / ऋषिकेषु भवः 'कोपान्त्या०' कटघोषीयः [आभीरपल्ली] // 5 // अण् / '२मडनगरे भयो माडनगरः / / 59 / / प्रब० मिणोऽपवादः / कटस्य नगरम् , (कटस्य) पर्वतात् / / 6 / 3 / 60 // प्रामः, कटनगरे भवः (कटप्रामे भवः) / आभीर- म. वृ०-पर्वतात् देशार्थात् [=देशवाचिनः ] पल्ली // 5 // शेषे 'ईयः' स्यात् / अणोऽपवादः। पर्वतीयो राजा पु. . क-खोपान्त्य-कन्या-पलद-नगर-ग्राम-ह्रदोत्तर मान् वा // 6 // पदाहोः // 6 / 3 / 59 / ___अनरे वा // 6 / 3 / 61 // म. वृ०-ककारखकारोपान्त्यात् कन्यापलद म० वृ०-पर्वताद् देशवाचिनो नरवर्जिते शेषेनगरपामहद इत्येतदुत्तरपदाच देशार्थात् दुसंज्ञ ऽर्थे 'ईयः' स्याद्वा। पर्वतीयानि पार्वतानि फलानि, काच्छेथे 'ईयः' स्यात् / 'बाधकबाधनार्थ आरम्भः / [एवं पर्वतीयं पार्वतं जलम् / अनर इति किम् ? पर्व[कोपान्त्यात्-] भारीहणकीयः, "भाश्वस्थिकीयः, तीयो मनुष्यः ] // 61 // ५माष्टकीयः, ब्राह्मणकीयः / खोपान्त्यात्,- पर्ण-कृकणाद्भारद्वाजात् // 6 / 3 / 62 // कौटशिखीयः / 'कन्थापलदेति-, दाक्षिकन्थीयः, म. वृ०-पर्णकृकणाभ्यां भारद्वाजवाचिभ्यां "माहकिकन्थीयः; दाक्षिपलदीयः, दाक्षिनगरीयः, [=भारद्वाजदेशवाचिभ्यां ] शेषे 'ईयः' स्यात् / पदाक्षिप्रामीयः, दाक्षिदीयः,माहकिह्रदीयः / दोरिति णीयः, कृकणीयः // 62 / / किम् ? "भार्षिक:, 'माडनगरः // 59 // गहादिभ्यः / / 6 / 3 / 6.3 // प्रव० 'दोरीयः' (6 / 3 / 32) इत्यस्य ये बाध- म० वृ०-गहादिभ्यो देशवाचिभ्यः शेषेऽर्थे काः प्रत्ययाः तद्वाधनार्थम् ।कोपान्त्यात्परतः 'कोपा- 'ईयः' स्यात् / अणाद्यपवादः / गहीयः [बहुवचनन्त्याचाण' (6 / 3 / 56) प्राप्तौ वचनम् / भारीहणा- माकृतिगणार्थम् ] // 63 / / बातुरर्थिकः 'भरीहणादेरकण '(6 / 2 / 83), तत ईयः / "भश्वत्थादेरिकण' (6 / 2 / 97) / एवं शाल्मलिकीयः। प्रव०-ाह, अन्तस्थ, अन्तस्था, सम, विषम, 'भष्टन् , 'के गैरै शब्दे', अष्टौ कायन्ति, 'आतो | उत्तम,अजमगध, शुक्लपक्ष, पूर्वपक्ष, अपरपक्ष, कृष्णहोऽहावामः (5 / 176) इति डे अष्टकाः, अष्टका शकुन, अधमशाख, उत्तमशाख, समानशाव, एकभत्र सन्ति-अण् / ब्राह्मण, ब्राह्मणेभ्योऽचिरोद्घतो शाख, समानग्राम, एकग्राम, एकवृक्ष, एकपलाश, देशः, "ब्राह्मणान्नाम्नि" (7 / 1 / 184) कः, ब्राह्मण- (इध्वग्र, दन्तान, इष्वनीक, अवस्यन्द, कामप्रस्थ, कीयः / एवं बालकीयः, बालः एव बालकः, यावादि- (सौप्रख्यः, खाडायनि.) काठेरणि,लावेरणि, (लावे.. त्वात्कः,बालके नगरे भवो बालकीयः / "खोपान्त्य- . रिणि,) लावीरणि, शैशिरि, शौङ्गि, (शौङ्गिशैशरि,) शब्दभ्यो वाहीकग्रामलक्षणयोर्णिकेकणोर्बाधनार्थ- | भासुरि, आहिंसि, आमित्रि, व्याडि, (भौङ्गि,) भौमीयो पिहित इति सम्बन्धः / कूटानां शिखा भत्र जि, भाश्वस्थि, औद्गाहमानि, औपविन्दवि, भाग्नि