Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 357

[299 समूहाधिकारः] मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / ब्राह्मणादीनां ण्यप्रत्यये हि सति तद्धितः स्वरवृद्धिः' / म०७०-पृष्ठात्समूहे ऋतौ" हातिश्च णितद्धित०' (3 / 2 / 55) इत्यनेन पुवद्भावो न स्यात् , यथा | ठानां समूहः-पृष्ठयः क्रतुः / [क्रतादि गाणिक्यायात्रः, अयं विशेषो 'गणिकाया ण्य' इति | कम्] पृष्ठशब्दोऽहःपर्यायः // 22 // सूत्रे ज्ञातव्यः। गणयति धनागममिति गणिका, चरणाद्धर्मवत् / / 6 / 2 / 23 // 'कारेणकः, गणिकानां समूहोगाणिक्यम् // 1 // म. वृ०- चरणं कठकलापादि, तस्माद् यथा केशाद्वा // 6 / 2 / 18 // धर्मे प्रत्यया भवन्ति तथा समूहेऽपि / वत् सर्वम. वृ०-केशात् समूहे ‘ण्यः' - स्यात् वा / / सादृश्यार्थः, तेन यकाभ्यः प्रकृतिभ्यो यः प्रत्ययो कैश्यम् , कैशिकम् // 18 // यथा धर्मे भवति, ताभ्य एवं प्रकृतिभ्यः स एव अव०-'कैशिकम् ', भत्र अचित्तलक्षण इकण प्रत्ययः तथैवेह भवति ; यथा कठानां धर्मः काठ॥१८॥ कम् . कालापकम् , तथा समूहेऽपि- काठकम् , ___ वाऽश्वादीयः / / 6 / 2 / 19 // कालापकम् / / 23 / / म. वृ०-अश्वात्समूहे 'ईयो वा' स्यात् / अश्वी- प्रव०-कठाः, कटेन प्रोक्तं वेदं विदन्त्यधीयते य, आश्वम् / / 19 / ) वा कठाः इति वाक्यं पूर्व 'तेन प्रोक्त' (6 / 3 / 181) प्रव.-'आवम् ,' अत्र 'पठ्याः इत्यनेन अण् , अस्याप्यणोऽने 'तद्वेत्त्यधीते' (6 / 2 / समूहे' (6 / / 117) इत्यनेन अण क्रियते, एवमण लुप्यते, इति 2 / 9) अण् // 19 // कठः प्रकृतिः, ततः कठानां धर्म आम्नायः सद्धो वा पर्धा ड्वण // 6 / 2 / 20 // काठकः, 'चरणादकम' (631168) इति सूत्रेण म० वृक्ष-पशू शब्दात् समूहे 'ड्वण' स्यात् / अफा , काठक इति निष्पन्नः, तथा समूहेऽप्यर्थे इकणोऽपवादः / 'पशूनां समूहः पार्श्वम् / / 20 / / काठकः, साम्प्रतं कठानां सम्हे 'चरणाद्धर्मवत्' इति अकञ् // 23 // . प्रव-पार्थास्थिवाचकात् पशुशब्दात् ऊह, गो-रथ-वातात् त्रल-कट्यलूलम् // 6 / 2 / 24 // पशू, पशूनां राजानोऽपत्यानि वा- 'पुरुमगध' (6 / 1 / 116) इत्यण् , 'देरवणो०' (6 / 1 / 123) इति म० वृ०-गोरथवातशब्देभ्यः समूहे यथासअणो लोपः, ततः 'उतोऽप्राणिनश्चा०' (2 / 4 / 73) य'त्रल् , 'कटयल , ऊल' इति प्रत्यया भवन्ति / इति ऊस, ततः पशूनां समूह इति कार्यम् / / 20 / / [गवां समूहः= गोत्रा, रथकटया, वातूलः / लका रौ स्त्रीत्वार्थी // 24 // ईनोऽह्नः क्रतौ // 6 / 2 / 21 // पाशादेश्च न्यः // 6 / 2 / 25 / / - म० वृ०-अइन्शब्दात् समूहे क्रतौ वाच्ये म०व०-'पाशादिभ्यो गोरथवातेभ्यश्च सम्'ईनः' स्यात् / अहां समूहोऽहीनः क्रतुः। क्रताविति हे 'ल्यः' स्यात् / 'इकणादेरपवादः / पाश्या, "त. किम् ? आमन्यत् // 21 // ण्या, रथ्या, वात्या लकारः खीत्यार्थः / / 25 / / प्रव०-'अह्रां समूहः आह्वम् , 'श्वादिभ्योऽन्' प्रव-पाश, तृण, खल, धूम, वात, गो, (6 / 2 / 26), अनीनाऽदव्यहोऽतः' (7 / 4 / 66) इति अङ्गार, पोटगल, पिटक, पिटाक, शकट, हल, नल, सूत्रेणाहनशब्दस्य हस्य अकारो लुप्यते // 21 // वन इति पाशादिगणः / भिक्षादिपाठादङ्गारहलाभ्यां पृष्ठाद् यः // 62 / 22 // परतोऽणपि- आङ्गारम् , हालम् / 'कवचिहस्त्य०'