Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 347

बहुत्वेऽस्त्रियां प्रत्ययलुविधानम् ] मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / [287 ... मुख, जङ्घारथ, उत्काश, कदुमन्थ, विषपुट, निकष, | लुप्यते / गर्गस्यापत्यानि गर्गाः, 'गर्गादेर्यञ् ' (6 / कषक, उपरिमेखल, कडम, कृश, पटाक, क्रोष्टु- 1 / 42), अत्र बहुत्वे 'यात्रोऽश्यामः' इत्यनेन यन् पाद, क्रोष्टुमाय, शीपमाय, स्थगल, पदक, वर्मक, लुप्यते / एवं विदाः इत्यत्रापि विदादे' (6 / 1141) पुष्करसद्, विश्रि, कुद्रि, अजबस्ति, मित्रयु इति अञ् , 'यत्रयो०' अन् लुप्यते। उअस्त्रियामित्येवयस्कादिगणः / यस्कादिभलन्द यावत् एषु शिवादि- गार्ग्यः स्त्रियः इत्येव बेयम् / पञ्चभिः गार्गीभिः गणपाठात् अण् , तस्य अणो लोगोऽनेन / खरपो क्रीतः पञ्चगर्गः पटः, अत्रा 'मूल्यैः क्रीते' (6 / 4 / नडादिगणे इति अत्र स आयनण् लुप्यते / भडि- 150) इकण , अनाम्न्य०'(६।४।१४१) इकणो लोपः, लादिचतुर्व्यः (अश्वादौ) पाठात् आयनन / सदा- स च पित् , 'क्य मानि०' (3 / 2 / 50) इति पुंवत् , मत्तादिवर्मकान्तेभ्यः 'अत इत्र' (6 / 1 / 31), . स्त्रीत्वं निवृत्तम् इति हेतोः पञ्चगर्ग इत्यत्र यबो 'यस्कादेोत्रे' इत्यनेन स इज लुप्यते / पुष्कर- | लोपो भवत्येव / अयं विशेषः यसको० इति सूत्रे सद् (इति) अत्र 'बाह्वादि०' इञ , स इब लुप्यते। // 126 / / विश्रि, कुद्रि,अजबस्ति, मित्रयु-एते चत्वारो गृष्टया कौण्डिन्यागस्त्ययोः कुण्डिनागस्ती च दिगणे, एभ्य एयत्र , 'यस्कादेः' इत्यनेन स एयञ लुप्यते // 125 // // 61 / 127 / / याओऽश्यापर्णान्तगोपवनादेः म० वृ०-कौण्डिन्यागस्त्ययोर्बहुत्वगोत्रेऽर्थे 'यमोऽ णच लुप्' स्यादस्त्रियाम् , कुण्डिन्यगस्त्यशब्दयोः // 6 / 1 / 126 / / 'कुण्डिन् अगस्ति' इत्यादेशौ भवतः / आगस्त्यम.वृ०-यजन्तस्य अनन्तस्य च बहत्वरिशिष्टे - शब्दस्य ऋष्यणन्तत्वाद् यनबो न सम्भवतः / गोोऽर्थे वर्तमानस्य यः स प्रत्ययस्तस्य लुप् , [अगस्त्यो नाम ऋषिः, ऋषित्वात् 'ऋषिवृष्ण्यअस्त्रियाम् , गोपवनादिभ्यः श्यापर्णान्तेभ्यो विहितं | न्धक०' (6 / 1 / 61) इत्यनेनाण् एव भवति, न वर्जयित्वा / गोपवनादिगणो विदादिगणे ज्ञेयः / / यत्र ] कुण्डिन्या अपत्यं गर्गादित्वात् यब, अत गार्ग्यः, पाग्यौँ, गर्गाः / वैदः, वैदौ, रविदाः / गर्ग- | एव निर्देशान्न पंवद्भावः, कौण्डिन्यः, कौण्डिन्यौ, मयम् ,गर्गरूप्यम् गिर्ग इति प्रकृतिः, गर्गेभ्य आगतः | कुण्डिनाः / अगस्तस्यापत्यम् आगस्त्यः, आगस्त्यौ, 'नृहेतुभ्यो' (6 / 3 / 156)] / अश्यापर्णान्तगोपवना- | अगस्तयः / प्रत्ययलुपं कृत्वा आदेशकरणमगस्तीदेरिति किम ? गोपवनाः, इयापर्णाः / उअस्त्रियामि- नामिमे आगस्तीया इत्येवमर्थम् / अस्त्रियामित्येवत्येव-गार्ग्यः [गर्गस्यापत्यानि स्त्रियः गार्ग्यः स्त्रियः] / कौण्डिन्यः, 'आगस्त्यः स्त्रियः // 127 // गोत्रे इत्येव-औत्साइछात्राः [उत्सस्येमे-'उत्सादेरज' ____ अव० 'सति हि बद्भावे 'नोऽपदस्य तद्धिते' 6 / 1 / 19)] एवं पौत्रः पुत्रस्यावन्तराण्यपत्यानि ], (74 / 61) इत्पन्तस्वरादिलोपे कौण्ड्य इति प्रयोगः दौहित्राः, एवं नानान्द्राः [ननान्दुरनन्तराण्यप० स्यात् / आगस्तीया' इत्यत्र 'दोरीयः' (6 / 3 / 32) 'पुनभू पुत्रः' (6 / 1 / 39) इति अञ ] // 126 // ईयः, 'सूर्या गस्त्ययोरीये च' (2 / 4 / 89) इत्यनेन यकारो लुप्यते / “कुण्डिनी, कुण्डिन्या अपत्यम्, अव०-'योऽश्याप०' इति सूत्रे विशेषोऽयं | 'गर्गादेर्यञ्' (6 / 1 / 42), 'यत्रो डायन्' (2 / 4 / 67) लिख्यते,-कश्यप, कश्यपस्यापत्यानि काश्यपाः, ! ङी, 'व्यञ्जनात्तद्धितस्य' (2 / 4 / 88) इति यलोपः ; विदाद्यन् / काश्यपप्रतिकृतयः काश्यमा इत्यत्र यद्यपि | अगस्तस्यापत्यम्-ऋष्यण, 'अणचेये०' (2 / 4 / 20) अन प्रत्ययो गोत्रो उत्पन्नः तथापि अअन्तं न इदानीं | इति की, 'सूर्यागस्त्ययोरीये च' (2 / 4 / 89) इति गोत्रबहुत्वे किं तर्हि प्रतिकृतिषु विषये इति अन्य न / यलोपः, तदनन्तरं जस् / प्रत्ययान्तादेशे, कोऽर्थः ?