Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 294

॥पहम् // // पञ्चमोऽध्यायः॥ [ चतुर्थः पादः ] 'सत्सामीप्ये सदद्वा // 5 // 41 // एषोऽस्म्यलङ्करिष्णुः, अत्र उपपदविशेषेण शीलाद्यर्थोम० वृ०-सतो-वर्तमानस्य सामीप्ये भूते पाधिविशेषेण (च) प्रत्ययः सञ्जातः / एषाऽवचूरिः 'गमिष्यन्तमेव मां विद्धि' इत्यस्याग्रे ज्ञातव्या / भविष्यति चार्थे वर्तमानाद्धातो: “सद्वत् वर्त्तमानवत् प्रत्यया वा" भवन्ति / कदा चैत्र ! आग उ'यथाप्राप्तम्' इति कोऽर्थः ? भूतानद्यतने ह्यस्तन्यपि तोऽसि ? अयमागच्छामि, आगच्छन्तमेव मां विद्धि भवति, यथाऽयमागच्छम् ; एवं सामान्यभविष्यति [जानीहि]; वावचनाद् यथाप्राप्तं च- अयमाग भविष्यतीश्वस्तन्यपि भवति, (इति) यथाप्राप्तमुच्यते // 1 // मम् , एषोऽस्म्यागतः। कदा मैत्र गमिष्यसि ? एष गच्छामि, गच्छन्तमेव मां विद्धि; पक्षे- एष गमि भूतवच्चाशंस्ये वा // 5 / 4 / 2 // ज्यामि, गन्तास्मि, गमिष्यन्तमेव मां विद्धि / सामी- - म० ०-१आशंस्येऽर्थे वर्तमानाद्धातोभूतवत् प्ये इति किम् ? परुदगच्छत् / वर्षेण गमिष्यति / 1 / [चकारात् ] सद्वच्च प्रत्यया वा भवन्ति / आशंस्यस्य भविष्यत्त्वादयमतिदेशः। वाग्रहणाद्यथाप्राप्त च। प्रव०-'समीपमेव सामीप्यम् , सतो= वर्त्त उपाध्यायश्चेदागमत् एते [वयम् ] 'तर्कमध्यगीष्म. मानस्य सामीप्यं (= सत्सामीप्यम् ), तस्मिन् / हि [अद्यतनी] / उपाध्यायश्चेदागतः एतैस्तर्कोऽधीतः। २"सद्वत्' इति कोऽर्थः ?कृति द्वितीयपादे श्रसदवस०' पाठकश्चेदागच्छति एते तर्कमधीमहे / पक्षे-पाठकइति सूत्रे 'सति' (5 / 2 / 19) इति सूत्रमापादपरि श्चेदागमिष्यति एते तर्कमध्येष्यामहे / आशंस्य समाप्त्यधिकारबद्धमस्ति, 'सति' इति सूत्रादारभ्य ये इति किम ? पाठक आगमिष्यति तर्फ मध्येष्यते मैत्रः प्रत्यया विहिताः, तेऽत्र सूत्रे भूते भविष्यति काले [अत्र आशंसा नास्ति, किन्तु म्वभाबोक्तिः / / 2 / / निजं कालमतिक्रम्यापि वा=विकल्पेन अतिदिश्यन्ते। उदाहरणेषु पूर्व भूतविवक्षा, अतीतप्रत्ययाः, तत उत्त- अव०-'अनागतस्य प्रियस्यार्थस्य आशंसनम् , रप्रदाने सति वर्तमाने वर्तमानप्रत्ययाः / एवं भवि- कोऽर्थः ? प्राप्तुमिच्छा आशंसा उन्यते, आशंसाविध्यति प्रत्ययाः, तदनन्तरं सति प्रत्ययाः, एवं प्रयोग- षय आशंस्थः, तस्मिन्नीहशे आशंस्येऽथे / २'उपाध्यायुक्तिः / वनकरणस्य सादृश्यार्थत्वात् येनैव प्रक- यश्चेदागमत् एते तर्कमध्यगीष्महि',उभयत्राप्याशंस्यत्युपपदोपाधिकर्तृ विशेषेण वर्तमाने विहितास्ते- स्य विद्यमानत्वात् भविष्यन्त्याः प्राप्तौ सत्यां 'भूतनैव प्रकृत्यादिविशेषेण भूतभविष्यतोरपि प्रत्यया वच्च' इत्यनेन भूतप्रत्ययः। एते तर्कमध्यगीष्महि', भवन्ति, यथा-कदा भवान मोमं पूतवान पविष्यते अत्र 'इङ्क अध्ययने' अधिपूर्वः, अद्यतनीमहि, सिच. वा? एषोऽस्मि पवमानः: कदा भवान इष्टवान् वाऽद्यतनीक्रियातिपत्त्योर्गीङ' (4 / 4 / 28) इत्यनेन यक्ष्यते वा ? एषोऽस्मि यजमानः, अत्र 'पूछ यजेः / इडः स्थाने गी आदेशः। भूतवत्प्रययो भवति इत्युक्त शानः' (5 / 3 / 23) इत्यनेन प्रकृतिविशेषेण प्रत्ययः। ... अद्यतनी, न ह्यस्तनीपरोक्षे; इदं कथं ज्ञायते ? तत्राहकदा भवान् कन्यामलंकृतवान अलङ्करिष्यते वा ? / (बृहद्वृत्त) “सामान्यातिदेशे विशेषस्यानतिदेशात्',