Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 246

186 ] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ० 5 पा० 1 सू० 156--161 साधु वादयति वादको वीणाम् , साधु गायतीत्यादौ / अव०-१अग्निष्टोमेन इवान् / करणादिति न णिन् // 155 // किम् ? गुरून इष्वान् / दरी (?) // 158 / / __ 'निन्ये व्याप्यादिन् विक्रियः // 5 / 1 / 159 / / अव०-'साधु करोतीति / साधु ददाति / उचारु नृत्यतीति / सुष्ठु-शोभनं गच्छति / 'प्र म० ३०-व्याप्यान्नाम्नः पराद्विपूर्वात् क्रीणाभोक्ता, संभोक्ता इत्यत्र बहुलाधिकारान्न णिन् / 155 / / तेभूतेऽर्थे कर्तरि निन्द्ये 'इन्' स्यात् / सोमविक्रयी, घृतविक्रयी, तैलविक्रयी विप्रः२ ।निन्द्य इति किम ? ब्रह्मणो वदः // 5 / 1 / 156 / / घृतविक्रायो' वणिक् // 159|| म० वृ०-ब्रह्मपराद्वदे-णिन्' स्यात् / ब्रह्मवादी // 156 // अव०-'कर्तरि निन्ये इति। रविप्रजाति वात्सोमघततैलादिविक्रये निन्द्यत्वम। विक्रयणम प्रव०-ब्रह्म ब्रह्माणं वा वदति-ब्रह्मवादी / / विक्रयः, 'युवर्ण०' (5 3 / 28) इत्यल् , घृतस्य विक्रअयमपि योगोऽशीलार्थ आरम्भः, जात्यर्थोऽसरूप- | यः घृतविक्रयः, घृतविक्रयोऽस्यास्तीति घृतविक्र-'' विधिः ( ? धे:) 'कर्मणोऽण' (5 / 1 / 72) इत्यादे- यी, (इत्येवं) मत्वर्थीयेनेना सिध्यति, कुत्सायामणनिवृत्त्यर्थश्च // 156 // बाधनार्थ वचनमिदम् / धान्यविक्रायः तैलवता-ऽऽभीक्ष्ण्ये / / 5 / 1 / 157 // विक्राय इत्यपि // 159 / / म० वृ०- बताभीक्ष्ण्यार्थे नाम्नः पराद्धातो हनो णिन् / / 2 / 1 / 160 // 'णिन्' स्यात् / व्रते,-२अश्राद्धभोजी, स्थण्डिलवर्ती, म० वृ०-व्याप्यान्नाम्नः परात हन्तेः भूतेऽर्थे पार्श्वशायी। आभीक्ष्ण्ये,- क्षीरपायिण उशीनराः, निन्द्य कर्तरि 'णिन् स्यात / पितृघाती,मातुलघाती। तक्रपायिणः सौराष्ट्राः / व्रतादिति किम् ? स्थ- असरूपत्वादणपि,-पितृघातः / निन्दो इति किम ? ण्डिले शेते-स्थण्डिलशयः / बहुलाधिकारादाभी- 'शत्रुघातः // 160 / / क्ष्ण्येऽपि न णिन ,-कुल्माषखादाश्चौलाः // 15 // प्रव०-घान्तान्मत्वर्थीयेनेना सिद्धेभूतकुत्सायाअव०-व्रतं शास्त्रितो नियमः, आभीक्ष्ण्यं मन्यत्र शत्रघातीत्यादौ मत्वर्थीयनिवृत्त्यर्थं हनोणिन' पौनःपुन्यम्, व्रतेऽर्थे आभीक्ष्ण्येऽर्थे च गम्यमाने इति सूत्रं कृतम् / तथा व्याप्यादिति किम् ? दण्डेन इत्यर्थः। अश्राद्धं भुक्त। (एवम् ) अलवणभोजी, हतवान् / शत्रु हतवान / / 160 / / स्थण्डिलशायी, वृक्षमूलवासी इत्यपि / अत्र सर्वत्र ___ ब्रह्म-भ्र ण-वृत्रात् किम् / / 5 / 1 / 161 / / तदन्यवस्तुवर्जनमिह व्रतं गम्यते / "पुनः पुनः म० वृ०-ब्रह्मादिभ्यः कर्मभ्यो हन्तेभूते ऽर्थे 'क्विप्' क्षीरं पिबन्ति क्षीरपायिणः / एवं कषायपायिणो म्यात / ब्रह्महा, भ्रूणहा, वृत्रहा / 'विप्' (5 / गान्धाराः, सौवीरपायिणो वाह्रीकाः। एषु सर्वत्र 1 / 148) इत्यनेनैव सिद्धे नियमार्थे वचनम् / “च'बोत्तरपदान्तनस्यादेरयुवपक्वाह्नः' (2 / 3 / 75) इत्य तुर्विधोऽत्र नियमः / / 161 / / नेन नस्य णकारः / / 157 / / प्रव०-'ब्रह्माणं हतवान् / २भ्रणं वृत्रं हतकरणाद्यजो भूते // 5 / 1 / 158 // वान् / 'चतुर्विधोऽत्र नियमः, तथाहि- धातुनि___ म० वृ० करणवाचिनो नाम्नः पराद यजेः यमः 1, उपपदनियमः 2, कालनियमः३, प्रत्ययभूते [अतीते]ऽर्थे 'णिन्' स्यात्। 'अग्निष्टोमयाजी।। नियमः४ ब्रह्मादिभ्यः एव हन्तेः क्विप् , नान्यभूत इति किम् ? अग्निष्टोमेन यजते // 158|| J स्मात् उपपदपूर्वकात् इति धातुनियमः१ / पुरुषं