Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 233

टक्-खिप्रत्ययविधानम् ] मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / [173 प्रव०-'वातघ्नमित्यादिषु 'अनोऽस्य' (2 / 1 / / हस्ति-बाहु-कपाटाच्छक्तौ / / 5 / 1 / 86 // 108) इति सूत्रेण अनोऽकारलोपः, ततो 'ह' म. वृ०-एभ्यः कर्मभ्यः पराद्धन्तेः शक्तावर्थे इत्यस्य 'हनो होघ्नः (2 / 11112 / इति सूत्रेण) 'घ्न' आदेशः। रोगनमौषधम्। शिलानामीशः शिलेशः, 'टक्' स्यात्' हस्तिनं हन्तुं शक्तः (इति) हस्तिनो शिलेशस्येयं शैलेशी, 'तस्येदम्' (6 / 3 / 160 / इति) वीरः / बाहुं हन्तुं शक्तः (इति) बाहुघ्नो मल्लः, अण् / निष्प्रकम्पत्वाद् ध्यानविशेषोल्कर्षः शैलेशी कपाटं हन्तुं शक्तः (इति) कपाटघ्नश्चौरः / शक्ता विति किम् ? हस्तिधातो रसदः / / 8 / / इत्युच्यते / 4 णिति घात्' (4 / 3 / 100) / मत्स्यघातो बकः / / 83 // प्रव०--'हस्तिनं हन्ति विषेण इति हस्तिजायापतेश्चिह्नवति' // 5 / 1 / 84 // घातः, अण् , णिति घात्' (4 / 3 / 100) / / 6 / / म० वृ०- रजायापतिकर्मपराद्धन्तेश्चिह्नवति नगरादगजे // 5 / 1187 // कर्तरि 'टक्' स्यात् / जायाफ्नो ब्राह्मणः, पतिघ्नी कन्या // 84|| म० वृ०--'नगरात्पराद्धन्तेर्गजवर्जिते कतरि 'टक' स्यात् / नगरं हन्ति (इति) नगरघ्नो व्याघ्रः / अगज इति किम् ? नगरघातो हस्ती / / 8 / / अव०-चिह्न देहस्थं शुभाशुभसूचकं लक्षणम् , यथा तिलकाऽलकादि, कोऽर्थः ? तिलानां प्रव०-चित्तवदर्थ आरम्भः / 'कर्मणः / / 87 / तुल्यास्तिलकाः, तिलसमानाः, अलका इचालकाः, राजघः // 5 / 1 / 88 // तिलकाश्च ते अलकाश्च तिलकालकाः, जायाना म० वृ०-राजपराद्धन्तेः 'टक् घादेशश्च' निपास्तिलकालकाः, येषां लोके 'मित्र' इति प्रसिद्धिः त्यते / राजानं हन्ति (इति) राजघः / / 8 / / तेषां तिलकानां बाहुल्यं प्रायो जायाघ्नम् / रजाया पाणिघ-ताडधौ शिल्पिनि // 5 / 189 // पतिभ्यां कर्मभ्यां परात् हन्तेः / चित्तवदर्थं वचन मिदम् , (तेन) चित्तवति कर्तरि टक् भवति / ___म० वृ०-पाणिताडाभ्यां कर्मभ्याम् पराद्धन्तेः . . कुलक्षणयुक् इत्यर्थः / / 8 / / शिल्पिनि कर्तरि 'टक् घादेशश्च' निपात्यते / ब्रह्मादिभ्यः // 5 // 1185 // पाणिघः, ताडघः शिल्पी। शिल्पिनीति किम् ? पाणिघातः / / 89 // म० वृ०--ब्रह्मादिकर्मपराद्धन्तेः 'टक्' स्यात् / ब्रह्म हन्ति (इति) ब्रह्मघ्नः, कृतं हन्ति (इति) कृत- प्रव०--पाणिं हन्ति (इति) पाणिघः / ताडं घ्नः, शत्रुघ्नः, गोग्नः पापी / बहुलाधिकारात्स- हन्ति (इति) ताडघः। अथवा पाणिना हन्तीति, म्प्रदानेऽपि,-गोनोऽतिथिः // 85 / / ताडेन हन्तीति // 89 // कुक्ष्यात्मोदराद् भृगः खिः 1 / 5 / 1 / 9 / / प्रव०-चित्तवदर्थ आरम्भोऽयम् / 'ब्रह्मा म० वृ०--एभ्यः पराद् भृगः 'खिः' स्यात् / दिभ्यः कर्मभ्यः। बहुवचनाद्यथादर्शनमन्येभ्योऽपि टक् / २एषु सर्वत्र 'अनोऽस्य' (2 / 1 / 108 / इत्यनेन) कुक्षिमेव बिभर्ति (इति) कुर्शिभरिः, आत्मभरिः, ४उदरंभरिः // 9 // 'अनोऽकारलोपः, ततो हो नः / (एव) वृत्रघ्नः, भ्रूणघ्नः / शशघ्नी पक्षिजातिः। गां हन्ति इति प्रव०-- खकारो मागमार्थः / कर्मभ्यः / गोन्नः / ४गां हन्ति यस्मै अतिथये आगताय दातं उभात्मानमेव बिभर्ति / "उदरमेव बिभर्ति इति स गोनोतिथिः / / 8 / / // 9 //