Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 202

142] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ० 4 पा० 4 सू० 57-60 एते एकस्वरा अनुस्वारेतो धातवः, एषां न | पति ; इति हेतो-'ग्रहगुह'० इत्यनेन वा न.. इट / "पां पाने, धां गन्धोपादाने. एवं ध्मां. पां. ....... इति (? इट) निषेधः / 'जियश्नति', म्नां, दां, जिं, किं, यु, स्मृ, सृ, ऋ, धे, ध्य' सन् , द्वित्वम् , 'गहोर्जः' (१४१।४०।इति द्वित्वे अन्य एवमादिप्रकाराः स्वरान्ता अनुस्वारेतो धातवः, एते- जः), 'सन्यस्य' (४११।५९।इति द्वित्वे पूर्वस्येकार: षामपि न इट् भवतीत्यर्थः / एकस्वरादनुस्वारेत 'ग्रहवश्वभ्रस्जप्रच्छः' (4 / 1 / 84) इति य्वृत , 'गडइत्यस्य वृत्तौ सर्वा इयमवचूरितिव्या / 'लुहि- दबादेश्चतुर्थान्तस्यैकस्वरस्यादेश्चतुर्थः स्योश्च प्रत्यये' रिही' इति हिंसार्थों सौत्रौ / मनूयि, मनिता / कथं (2 / 1177) इति गस्य घः, 'हो धुट्दान्ते' 21 मतं ? 'वेटोऽपतः' (4 / 4 / 62) इति भविष्यति / 56 / ८२।इति) हस्य ढः, षढोः कस्सि' (२।१।६२।इति ढस्य क् // 59 // वर्णश्रयणुगः कितः // 4 / 4 / 57 // / स्वार्थे // 4 / 4 / 60|| म० वृ०-ऋवर्णान्ताद्धातोः, श्रेः ऊोश्चैकस्वराद्विहितस्य 'कितः प्रत्ययस्यादिरिट् न' स्यात् / म० वृ०-म्बार्थे कृतस्य ‘सन आदिरिट् न'' वृतः, वृतवान् , वृत्वा; तीर्णः, तीर्णधान् , ता; स्यात् / जुगुप्सति, शीशांसते, मीमांसते' / स्वार्थ 'पूर्तः, श्रितः, श्रितत्रान् ; ऊर्णतः / गित्त्वात् यङ इति किम् ? पिपठिषति / / 60 // लुपि इट् स्यादेव- ऊोनवित्वा / एकस्वरान्तादित्येव- जागरितः / कित * इत्येव- वरिता, तरिता, अव०-(एवम् ) तितिक्षते,चिकित्सति / 'शान्दा श्रयिता // 5 // न्मानबधा'० (3 / 4 / 7) इत्यनेन सन दीर्घश्च // 6 // डीयश्व्यैदितः क्तयोः // 4 / 4 / 61 / / अव०-विहितविशेषणात् 'तीर्णः, पूर्णः' इत्यत्र (अनुक्रमेण) ईर् , ऊर् (इति) आदेशे कृतेऽपि इट म० वृ०-डीयतेः, श्वयतेः ऐदिद्भ्यश्च परयोः प्रतिषेधो भवत्येव / 'पश् पालनपूरणयोः', पूर्तः, 'क्तयोरिट् न' स्यात् ; डीनः, डीनवान् ; उड्डीनः, उड्डोनवान ; सूनः / ३लग्नः, लग्नवान् ; पूर्त्तवान् , पूर्वा / 2 (एवम् ) ऊर्णत्वा, ऊणुवान ; एवं प्रोर्णतः, प्रोणुवान् / 'उवर्णान्' (4 / 4 / 58) इत्यु 4 उद्विग्नः, यत्नः, यत्नवान् 5 / 'डीय' इति श्यनित्तरसूत्रेणैव सिद्धे ऊर्गुग्रहणमने कस्वरार्थम् / / 57 / / देशात् डयतेरिडेव-- डयितः // 61 // ___उवर्णात् // 4 / 4 / 58 // अव०-डीङ च गौ,' 'सूयत्याद्योदितः' म० वृ०-उवर्णान्तादेकस्वराद्विहितस्य 'कित (4 / 2 / 70) इति नकारः / 2 (एवम् ) सूनवान् / आदिरिट् न' स्यात् / युतः, युतवान् ; लूनः, लून ओलजैङ ओलस्जैति ब्रीडे / ४ओविति भयच लनयोः / 5 (एवं) त्रस्तः, त्रस्तवान् / ६डीङ विहावान , लूत्वा / / 58 // यसां गतौ / 'डीये'-ति सूत्रे विशेषोऽयम् ,- कृतै, ग्रहगुहश्च सनः // 4 / 4 / 59 // नृतै, चतै इत्येषां 'कृतचत०' (4 / 450) इत्य म० वृ०-अहिगुहिभ्यामुवर्णान्ताच विहितस्य | नेन वेदत्वेन, उत्तरसूत्रेण 'वेटोऽपतः' (1 / 4 / 62) 'सन आदिरिट् न' स्यात् / जिघृक्षति, जुघुक्षति, इति सूत्रेणापि क्तयोरिटप्रतिषेधे सिद्धे, डीयश्व्यै[टुक्षु रु कुंक् शब्दे] रूषति, तुतूषति, पुपूषति, लुलू दित' इत्यत्र यत् ऐदित्त्वं कृतं तत् यङ लुबर्थम् ; षति // 59 // यढो लोपेऽपि इटप्रतिषेधः स्यात् / तेन चरी कृत्तः, चरिकृत्तवान ; नरीनृत्तः, नरीनृत्तवान् ; प्रव०-यौतेस्तु इवृधभ्रस्जदम्भ० (4 / 4 / 47) चरीवृत्तः, (चरिचत्तवान् ) इत्यत्रानेकस्वरत्वेऽपि इटइत्यादिना विकल्पेन इट् उक्तः,-यियविषति युयू- | प्रतिषेधो भवत्येव इत्यर्थः / / 61 / /