Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 189

दासंज्ञकधातोस्तादौ किति त्तादिविधानम् ] मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / [ 129 148) इत्यनेन तकारत्रयमध्यात् मध्यमतकारस्य / / 84) इति सूत्रेण त्रिम' प्रत्ययः; एवं प्रणीत्रिमम् , लुक् , 'दस्ति' (3 / 2188) इति सूत्रेण 'परि' इत्यत्र 'दस्ति'इति दीर्घः / 'अवत्तवान्',अत्र 'दों छोंच्छेदने' दीर्घः, 'परीत्त' इति सिद्धम् / ४प्रकर्षण दीयते स्म। 'आत्सन्ध्यक्षरस्य' (4 / 2 / 1) दा,अवद्यति स्म-क्तवत् , ५न क्तवति प्रत्यये / दातुं प्रारब्धवानित्यर्थः, स्व- अत्र 'दोसोमास्थ इ.' (4|4|11) इत्यस्य परत्वेऽपिस्वरादुपसर्गा० (4 / 4 / 9) इति ‘त्त्' // 7 // रादुपसर्गाः इति विशेषविधानबलात् इत्वं सामान्योनि-वि-स्व न्ववात् // 4 // 48 // क्तं बाधित्वा स्वरादुपसर्गा०' इति सूत्रेण त्तादेश एव, न इत्वम् / तथा 'अवदानम् अवत्तिः, 'उपसर्गादातः' म० वृ०-एभ्य उपसर्गेभ्यो दागः क्ते 'त्तो (5 / 3 / 110) इत्यस्य बाधकः (? बाधकेन) 'थ्रवावा' स्यात् / नीत्तम् , निदत्तम् ; वीत्तम् , विदत्तम् ; दिभ्यः' (5 / 3 / 92) इत्यनेन क्तिः / 6 दत्तं दधि, सूत्तम् , सुदत्तम् ; अनूत्तम् , अनुदत्तम् , अवत्तम् , लता (दिता) / प्रतिदाने / निदातानि भाजनानि अवदत्तम् / उत्तरेण नित्यं त्तादेशे प्राप्त विभाषे ||9|| यम् // 8 // दत् / / 4 / 4 / 10 // अव०-“दस्ति" (3 / 2 / 88) इत्यनेन दीर्घः ____म० वृ०-धावर्जितस्य दासंज्ञकस्य तादो किति सर्वत्र / / 8 / / परे 'दत्' आदेशः स्यात् / दत्तः, दत्तवान् , दत्तिः, स्वरादुपसर्गादस्ति कित्यधः // 4 / 4 / 9 / / दत्त्वा / द्यतेः परत्वादित्वमेव-दितः, दितवान् / द इत्येव-दातं बर्हिः, अवदातं मुखम् / अध इत्येवम. वृ०-पूर्वयोगारम्भान्नवेति निवृत्तम् / धीतः, धीतिः // 10 // स्वरान्ता दुपसर्गात्परस्य धावर्जितस्य दासंज्ञकस्य तकारादौ किति प्रत्यये परे सति 'त्तः' स्यात् / प्रत्तः, दो-सो-मा'-स्थ इः // 4 / 4 / 11 // प्रत्तवान् ; एवं परीत्तः, परीस्तिमम् ; तथा अव- म० वृ०-एषां तादौ किति परे 'इ (इति) त्तवान , “अवत्तिः / उपसर्गादिति किम् ? दत्तम / |. अन्तादेशः' स्यात् / दो,-निर्दितः, निर्दितवान् , स्वरादिति किम् ? निर्दितम्, निर्दत्तम्: दुर्दितम्, दित्वा, दितिः; सो,-अवसितः, अवसितवान , * 'दुर्दत्तम् / द इति किम् ? दांव लाने- प्रदाता सित्वा, सितिः; मा,-मितः, (मित्वान् ,) मित्या, ब्रीहयः, दैव विशोधने,-निदातानि। कितीति मितिः; स्थितः, स्थितवान् , स्थित्वा, स्थितिः / किम् ? प्रदाता / अध इति किम् ? धाग-निहितः, तीत्येव- दादितः // 11 // ['धागः' (4 / 4 / 15) इत्येनन तादी हिः] धेनिधीतः / / 9 / / अव०-'सूत्रे 'मा' इति शब्देन “मांक माने, मांड क मानशब्दयोः, में प्रतिदाने" इति त्रयोप्रव०-'प्रदातुमारब्धवान , अथवा प्रदीयते प्यत्र ज्ञेयाः, यतो दोसोमास्थ इः' इति सूत्रेण "लक्षस्म (इति) तक्तवतू , 'स्वरादुपसर्गाः' इति दास्थाने णप्रतिपदोक्तयोः प्रतिपदोक्तस्यैव ग्रहणम्" "निर'त्त' आदेशः, 'धुटो धुटि स्वे वा' (1 / 3 / 48) नुबन्धग्रहणे न सानुबन्धस्य ग्रहणम्" इति परिइति तकारत्रयमध्यात् मध्यमतकारस्य विकल्पेन | भाषाद्वयं बाध्यते इति न्यासकाराभिप्रायः। २'दोसो' लुक्-प्रत्तः, प्रत्तः / २'परीत्त' इत्यत्र 'दस्ति' इत्य- इति ओकारनिर्देशो देवादिकयोरेव परिग्रहार्थः / नेन दीर्घः। 3 परीस्त्रिमम्' इत्यत्र परिदा, परिदानेन | तथा 3'दादितः', अत्र दो, अत्यर्थ द्यति (इति) निर्वृत्तं-परीत्रिमम् ,वितस्त्रिमा तत्कृतम् (5 / 3 / / यङ्, 'बहुलं लुप्' (३।४।१४इति) यह लुप्यते, * "मादाग्रहणेष्वविशेषः" इति (न्यायेन) माङ्-मा-मेडा ग्रहणमिति बृहवृत्तौ /