Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 130

श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ० 4 पा० 1 सू०७४-७६ शवयेर्यकारे 'वृन्न' स्यात्परोक्षायाम् / ऊयुः // 73 // वृत्तिः-ज्या इत्यस्य वेगश्च यपि परे 'म्वृन्न' स्यात् / प्रज्याय, उपवाय // 76 // अवचूरिः-"ऊयतुः, ऊयुः," अत्र "वेग तन्तुसन्ताने" परोक्षा, "वेर्व" (4 / 4 / 16) इति सूत्रेण वेस्थाने 'वय' आदेशः / अत्र 'यजादिवचेः किति' (4 / 1 / 16) * इत्यनेन यकारस्य वकाराकारेण सह यवृत् प्राप्तो निषिध्यते, परं वकारस्य “यजादिवचे. किति" (4 / 1176) इत्यनेन य्वृत् उकारो भवत्येव // 73 / अवचूरिः-ज्यांश वयोहानौ // 76 / / व्यः / 4 / 1 / 77 // वृत्तिः–व्येगो यपि 'वृन्न' स्यात् / प्रव्याय // 77|| वेरयः / 4 / 1 / 74 / / - वृत्तिः-वेगोऽयकारान्तस्य पूर्वस्य (परस्य च) 'वृन्न' स्यात्, परोक्षायाम। 'ववौ / अय इति किम् ? उवाय // 74 // अवचूरिः-१"ववौ,' अत्रापि वेवय" (4 / 4 / 16) इति विकल्पेन वय, यत्र वय तत्र ‘उवाय' इति प्रयोगः, यत्र च न वय तत्र 'ववौ' इति // 74 // अविति वा 4 / 1 / 75 // वृत्तिः-वेगो 'ऽयन्तस्याविति परोक्षायां 'वृत् वा न स्यात् / ववतुः, वयुः; ऊवतुः, ऊवुः / / 75 // अवचूरिः-योगविभाग उत्तरार्थः // 77 // संपरेर्वा / 4 / 178 // ... वृत्तिः-संपरिभ्यां परस्य व्येगो यपि 'य्यद्वा न' स्यात् / संव्याय, संवीय; परिव्याय, परिवीय // 7 // अवचूरि:-'दीर्घमवोऽन्त्यम्" (4 / 1 / 103 इ दीर्घत्वे) संवीय, परिवीय; अत्रय्वृत् (1 य्वृति) कृते तोऽन्तः प्राप्नोति, तत्राह-निरपेक्षत्वेनान्तरङ्गत्वात प्रागेव य्वृतो दीर्घ एव; न तु तोऽन्तः // 78 // यजादि-वचेः किति / 4 / 1:76 / / वृत्तिः-नेति निवृत्तम् / ' यजादीनां वचेश्च किति प्रत्यये परे सस्वरान्तस्था 'यवृत्' स्यात् / ईजुः, इज्यते, इज्यात, इष्टः, वेग-ऊयः, ऊवुः, ऊयते, उतः; व्यग-संविव्यः संवीतः; हवै-हयते, हतः, वपी-ऊपुः, उप्यते, उप्तः, वहीं- उह्यते, ऊढः, शिव-शूयते,शूनः'; वद- उद्यते, उदितः, ऊदुः, वसं- उष्यते, उषितः; श्वच- ऊचुः, उक्तः, उच्यते // 7 // अवचूरिः-यजादिवचेरित्यत्र सूत्रे नवाऽपि यजादयः संगृहीताः सन्ति, सर्वेषां य्वृतः प्राप्तिभावार्थः (? थम्) / "'सूयत्याद्योदितः” (4 / 2 / 70) इति तस्य नः / वच् अदादिः, न तु चुरादौ यौजादिकः, तस्य वच्यते इति भवति // 7 // अवचूरिः- 'अयकारान्तस्य / श्ववतुः,3 "वः, ऊवतुः, ऊवु;" "वेग" (इति) वे, “आत् सन्ध्यक्षरस्य" (4 / 2 / 1 इत्यनेन) 'वा', ववतुः, ववुः; अत्र द्विवंचने कृते, पूर्वस्य "यजादिवशवचः 41172) इति य्वत प्राप्तः, “वेरय" इत्यनेन वृनिषिध्यते / ऊवतुः, ऊवुः; अत्र..." (वे) गो यवृत्, ततो द्विर्वचने कृते ...."(सति 'धा) तोरिवणे' (2 / 1 / 50) इति परत्वात् उव्, (एवं) कृते सति पश्चात् “समानानां तेन दीर्घः” (1 / 2 / 1 // इति दीर्घः) // 7 // ज्यश्च यपि / 4 / 176 //