________________ 388 अभिधर्मदीपे [503, [503] द्विधा [हेतुभवालम्बं] सप्तम सत्यगोचरम् / कर्मविपा कज्ञानबलं भवविषयम्। सर्वत्रगामिनी प्रतिप[त्]ज्ञानबलं चतुःसत्यालम्बनम् / ____ अतीताद्यद्धि धात्वर्थमष्टमं समुदाहृतम् // पूर्वेणि (नि) वासानुस्मृतिज्ञानबलं 'अतीताद्यद्धि' धातुगोचरम् // ]504] नवम खलु रूपार्थ संस्कृतालम्ब्यते परम् / च्युत्युपपत्तिज्ञानबलं रूपायतनविषयम् अन्यद्यदवशिष्टं तत्संस्कृत. धर्मगोचरं द्रष्टव्यम् / अत्र पुनः द्वयपेक्षो बलशब्दोऽयं बलं स्वप्रतिघाततः॥' पराभिभवापेक्षश्च सर्वाप्रतिघातित्वेन च। यत्खलु [अ]प्रतिहतसामथ्य तबलमित्युच्यते / मानसं बलं दशविधं भगवतो व्याख्यातम् / 2 कायिकमप्यभिधीयते[505] [सन्धौ] सन्धौ च बुद्धस्य काये ण (ना) रायणं बलम् / / 1 Cf. सर्वभूमिषु केनास्य बलमव्याहतं यतः। AK. VII. 30 cd. 2 Yasomitra gives following details : 'तदेव दशविज्ञानमन्यस्य बलं नोच्यत' इति / अन्यस्याप्येतदस्ति न तु बलं व्याहतत्वात् / यत्तु अव्याहतं तद्वलमावेणिकम् इत्यभिप्रायः / 'प्रव्रजनप्रेक्षपुरुषप्रत्याख्यानम्' इति विस्तरः / तदुदाहरणं यथाऽन्यस्य व्याहन्यते ज्ञानमिति / आर्य शारिपुत्रेण किल कस्यचित् प्रव्रज्याप्रेक्षस्य पुरुषस्य मोक्षभागीयं कुशलमूलं व्यवलोकयता न दृष्टमिति प्रत्याख्यातो न प्रवाजित इत्यर्थः। भगवता तु दृष्टं प्रवाजितश्च / तं चाधिकृत्य भिक्षुभिः पृष्टेन भगवतोक्तम्- "अनेनैवेदं कर्म कृतम् / यदहत्त्व प्राप्ता। न हि कर्माणि पृथिवीधाती विपच्यन्ते / नाब्धातौ न तेजोधातो न वायुधातो। अपि तुपात्तेष्वेव स्कन्धधात्वायतनेषु" इति विस्तरः / इदं चोक्तम् - "मोक्षबीजमहं यस्य सुसूक्ष्ममुपलक्षये। णविवरे निलीनमिव काञ्चनं // " इति / Saks. p. 644. See Radhatthera-vatthu, Dhammapada A. VI. 1. 3 Cf. सन्धी सन्धी नारायणबलमित्यपरे| Akb. VII. 31 ab. .. FOTerms
