Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 477

318 अभिधर्मदीपे [385. संसर्गस्मृत्युपस्थानेन खलु क्रियते / 'वा' शब्दो विकल्पार्थः॥ 'संभिन्नालम्बनेन अत्यन्तक्लेशप्रहाणं 'यस्मात्[385] असंभिन्नार्थ विषयं त्रयमेतद् द्विधेष्यते। सास्रवानास्रवंभेदात् / ततः पुनः स्कन्धाननित्यादिना तस्यैवं पश्यतः साक्षादुदयव्ययदर्शण(न)म् / / [386] स्कन्धेषु जायते पश्चाच्चकभ्रमरिकादिवत् / . अन्ये तत्सहभुवो धर्माः संसर्गस्मृत्युपस्थानम् / तदालम्बना पालम्बनस्मृत्युपस्थानम् / स्वभावस्मृत्युपस्थानं प्रज्ञेति / कुत एव तत् ? 'काये कायानुपश्यना स्मृत्युपस्थानम्' इति वचनात / का पुनरनपश्यति? प्रज्ञा। कस्मात्प्रज्ञा स्मृत्युपस्थानमित्यक्तं भगवता? स्मृत्युनेकत्वाविति वैभाषिकाः / एवं तु युज्यते। स्मृतिरनयोपतिष्ठत इति स्मृत्युपस्थानं प्रज्ञा, यथा दृष्टस्याभिलपनात् / तद्यथा ह्यक्तमनिरुद्धन-'तस्य काये कायानुपश्यिनो विहरत कायालम्बनानुस्मृतिरुपतिष्ठति सतिष्ठते / ' भगवताऽपि–'तस्य काये कायानुपश्यिनो विहरत उपस्थिता स्मृतिर्भवत्यसमूढा' इति / यत्र तुक्त-कथं भिक्षवश्चतुर्णा स्मृत्युपस्थानानां समुदयश्चास्तंगमश्च / आहारसमुदयात् कायस्य समुदयो भवत्याहारनिरोधात्कायस्यास्तंगमः' इति / अत्र पालम्बनमेव स्मृत्युपस्थानमुक्तम् / स्मृतिरत्रोपतिष्ठत इति कृत्वा / Akb. VI. 16 ab. See Salv. pp. 529-531. ___Cf. चत्वारि स्मृत्युपस्थानानि ।'"नित्यं स्मृतिरक्षिणी प्रज्ञोच्यते स्मृत्युपस्थानम् / Aam. p. 1 13. स्मृत्युपस्थानानां "स्वभावः कतमः ? प्रज्ञा स्मृतिश्च / Asm p. 71. सतिपट्ठाना ति तयो सतिपट्ठाना; सतिगोचरोपि, तिन पटिपन्न सु सावकेसु सत्थुनो पटिघानुनयवीतिवत्ततापि, सति पि। 'चतुन्नं भिक्खवे सतिपट्ठानानं समुदयञ्च अत्थङ्गमञ्च देसिस्सामि""को पन भिक्खवे कायस्स समुदयो ? आहारसमुदयो कायस्स समुदयो' ति आदिसू हि सतिगोचरो सतिपट्टानं ति वुच्चति / तथा 'कायो उपट्टानं, नो सति, सति उपट्टानश्चेव सति चा' ति अदीसु / तस्सत्थो पतिद्वाति अस्मि ति पतिठानं; का पतिद्वाति ? सति; सतिवा पट्टानं सतिपानं."। 'तयो सतिपट्टाना यदरियो सेवति / तदरियो सेवमानो सत्था गणं अनुसासितुमरहती' ति वुत्ता। तस्सत्थो पट्ठपेतब्बतो पट्टानं / "'चत्तारो सतिपढ़ाना भाविता""सत्तसम्बोज्झङ्गे परिपूरेन्ती' ति आदीसु पन सति येव पट्टानं / अथवा सरणछैन सति उपट्ठानद्वैन पट्टानं; इति सति च सा उपट्ठानञ्चाति सतिपट्ठानं; इवमिष अधिप्पेतं / Vbh A. p. 224. For various interpretations of the term smritsupasthana, see The Bodhisattva Doctrine, pp. 83 ff.