Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 365

अभिधर्मदीपे [240. अथ तुल्यायां विमुक्तो स्थितानां' त्रयाणामभिसमेतृणां को विशेषः ? 2 तदुच्यतेनिब्बिदा विमुत्तो पञ्जाविमुत्तो ति वुच्चति / तत्र भिक्खवे को विसेसो को अधिप्पायो कि नानाकरणं तथागतस्स अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स पाविमुत्तेन भिक्खुना ति ? भगवम्मूलका नो भन्ते धम्मा ? तथागतो भिक्खवे अरहं सम्मासम्बुद्धो अनुप्पन्नस्स मग्गस्स उप्पादेता असञ्जातस्स मग्गस्स सजनेता शानक्खातस्स मग्गस्स अक्खाता मग्गञ्ज मग्गविदू मग्गकोविदो। मग्गानुगा च भिक्खवे एतरहि सावका विहरन्ति पच्छा समन्नागता। अयं खो भिक्खवे विसेसो / S. III. p.65. ___For details on this topic, see Dialogues of the Buddha, II. p. 87, n. 3., and The Bodhisattva Doctrine, pp. 1-49. 9 The Mahayanists accept this claim with certain reservations : तुल्ये नाम धर्मधातुप्रवेशे वयं भगवता होनेन यानेन निर्यातिताः / S. Pundarika, p. 46. Also see- यद्यपि भगवन् सत्त्वा नानाधिमुक्तयो ये त्रैषातुकानिःसृताः किं तेषामेकं निर्वाणमुत द्वे त्रीणि वा ? भगवानाह–सर्वधर्मसमतावबोधाद्धि काश्यप निर्वागम् / तच्चैक न द्वे न त्रीणि / Ibid. p. 95''येन सर्वधर्मा न प्राप्ताः कुतस्तस्य निर्वाणम् ? Ibid. p. 98. यानभेदं वर्णयन्ति बुद्धयानं त निश्चितम् / यस्तु शून्यान् विजानाति धर्मानात्मविजितान् / ' संबद्धानां भगवतां बोधि जानाति तत्त्वतः // Ibid. p 98. Also cf. यानत्रये संभारेन्द्रियस्वभावाविमुक्तिविभिन्नेऽपि अभिसमयः आर्यमार्गश्चाभिन्नः इति तु सर्वे वयं श्रद्दधामहे ! क्लेशावरणप्रहाणस्येष्टत्वात् / संवृतिनयेन स मार्गो विभिन्नः। यदि धर्मनैरात्म्यावतारमपाकरोषि ज्ञेयावरणस्याप्रहाणात् शास्ता प्रादेशिकविमुक्तः स्यात् / "ननु मुक्तिर्मुक्तेरभिन्नति कि नोपदिष्टम् / सत्यमुपदिष्टम् / क्लेशावरणविमुक्तिसाम्यावेवमुक्तम् / न तू सर्वप्रकारण। यथा रोमकूपो महाकाशेन तुलितोऽपि नाभिन्नः / ... Karatalaratna, p. 77. See B. Panjika, IX. 55 and Aaa. p. 140. 2 The Abhidharma-samuchchaya gives the following details : श्रावकाभिसमयः कतमः ? पूर्वोक्तः सप्तविधोऽभिसमयः। [धर्म अर्थ-तत्त्व-पृष्ठरत्न-असमुदाचारनिष्ठाभिसमयाः / ] थावकाणां परतो घोषमागम्य प्रतिलम्भतः श्रावकाभिसमय इत्युच्यते। प्रत्येकबुद्धाभिसमयः कतम: ? पूर्वोक्ताः सप्ताभिगमयाः। परतो घोषमनागम्य प्रतिलम्भतः / बोधिसत्वाभिसमयः क्तमः / पूर्वोक्तेषु सप्ताभिसमयेषु या समुदागमक्षान्तिः नो तु साक्षात्क्रया / केवलं बोधिसत्त्वप्रमुदिताभूमी बोधिसत्त्वस्य सम्यक्त्वनियामावक्रान्तिः। . .. धावकाभिसमयात् बोधिसत्त्वाभिसमयस्य को विशेषः ? संक्षेपत एकादश / आलम्बनविशेषः उपस्तम्भविशेषः प्रतिवेधविशेषः अभ्युपगमविशेषः निर्याणविशेषः परिग्रहविशेषः