________________ 187 227.] चतुर्थोऽध्यायः। [226] स हि त्रिभिरसंख्येयधर्मकायगुणार्णवम / ' प्रचिनोति तदाधारं कायं कल्पशतेन तु // [227] द्वात्रिंशल्लक्षणोपेतमशीतिव्यञ्ज नोज्ज्वलम् / द्विषतामपि यं दृष्ट्वा मनः सद्यः प्रसीदति / / एषा खलु धर्मता यत्त्रिभिः कल्पासंख्येयर णि (नि) रस्तश्रद्धाशोलश्रत. त्यागप्रज्ञादिगुणधनैश्वर्यप्रयोगाणां (नां) भगवतां सम्यक्संबुद्धानां पुरुषोत्तमानां धर्मकाय३चरणपरिसमाप्तिर्भवति / कल्पशतेन खड्गविषाणकल्पानां प्रत्येकबुद्धानाम् / षष्ठया कल्पैः प्र"ज्ञावतामग्रयाणाम् / चत्वारिंशद्भिः ऋद्धिमच्छ. ष्ठानाम् / विंशतिभिः कल्पः श्रुतधरप्रवराणां धर्मकायचरणपरिपूरिभवति / यत्पुनर्जन्मशरीरं भगवतां सम्यक्संबुद्धानां बोधेराश्रयभूतं द्वात्रिंशता महापुरुषलक्षणः खचितमशीत्यानुव्यजनैविराजितम्, यत्खलु दृष्ट्वा स्वविकल्प 1Cf. बुद्धत्वम् असंख्येयानां कल्पानां त्रयेण / "किन्नु खलु कालप्रकर्षणेव कृतप्रणिधाना बोधिसत्त्वा बोधिमभिसंबुध्यन्ते / किमेतदेव भविष्यति / 'यद्यप्यन्यथाप्यस्ति मोक्षावकाशः किमर्थं त इयन्तं यत्नमारभन्ते ? परार्थम् | Ak. III. 94 a. See The Bodhisattva Doctrine, pp. 76-9. ____2 V. infra, Adv. karika 236. 3 Cf. तथागतस्स हेतं वासेट्ठ अधिवचनं-'धम्मकायो इति पि ब्रह्मकायो इति पि, धम्मभूतो इति पि ब्रह्मभूतो इति पीति' Digha, XXVII. 9. The dhammakaya in Pali means "having a body that is, or is characterized by, the Doctrine." (BHSD. p. 277.) The term dharma-kaya is not used here in the Mahayanist sense. On the doctrine of kaya, see AMBRH. pp. 96-128, The Bodhisattra Doctrine, pp. 27, 192 and BHSD. p. 277. 4 Cf..."तस्माल्लक्षणव्यञ्जनोज्ज्वलो योऽयं रूपकायस्तथागतो भव्यसत्त्वैः समीक्ष्यते नासौ तात्त्विको धर्मकायः शास्ता किन्तु परमविमलानन्तगुणराशिधर्मकायाधिपत्यादेव तेषां स्वज्ञानं तथाभूतरूपकायाकारेण प्रतिभासते। Aaa. p. 207. Also cf. तदनु दशभमिप्रविष्टमहाबोधिसत्त्वैः सह परमानवद्यमहायानधर्मसंभोगप्रीतिसुखोपभोगात्साम्भोगिकोऽयं कायो द्वात्रिंशल्लक्षणाशीत्यनुव्यञ्जनविराजितगात्रो रूपकायस्वभावस्तृतीयो बुद्धस्य भगवतो ग्राह्यः / तथा चोक्तम् द्वात्रिंशल्लक्षणाशीतिव्यञ्जनात्मा मुनेरयम् / साम्भोगिको मतः कायो महायानोपभोगतः // Ibid. pp. 525-6.