________________ 91. 43 ] हरिवंशे [ 92.9 समाधायेतिकर्तव्यं वासवो विबुधाधिपः / चक्रद्विधाकृतं तस्य शरीरमपतद्भुवि / स्वमेव भवनं प्रायात्कृष्णः प्राग्ज्योतिषं ययौ // 43 विभक्तं क्रकचेनेव गिरेः शृङ्गं द्विधा कृतम् / / 57 सोऽग्र्यान्रक्षोगणान्हत्वा नरकस्य महाबलान् / भूमिस्तु पतितं पुत्रं निरीक्ष्यादाय कुण्डले / क्षुरान्तान्मौरवान्पाशान्षसहस्रान्ददर्श ह // 44 उपातिष्ठत गोविन्दं वचनं चेदमब्रवीत् // 58 संछिद्य पाशान्सर्वांस्तान्मुरं हत्वा सहान्वयम् / दत्तस्त्वयैव गोविन्द त्वयैव विनिपातितः। शिलासंघानतिक्रम्य निसुन्दमवपोथयत् / / इमे ते कुण्डले देव प्रजास्तस्यानुपालय / / 59 यः सहस्रसमास्त्वेकः सर्वान्देवानपोथयत् // 45 ___ इति श्रीहरिवंशे एकनवतितमोऽध्यायः // 91 // यथा देवासुरं युद्धमभवद्भरतर्षभ / नानाप्रहरणाकीणं तथा घोरमवर्तत // 46 ततः शार्ङ्गविनिर्मुक्तैर्नानावगैर्महाशरैः / वैशंपायन उवाच / गरुडस्थो महाबाहुर्निजघान महासुरान् // 47 निहत्य नरकं भौमं वासवोपमविक्रमः। .. महालाङ्गलनिर्भिन्नाः शरखड्गनिपातिताः / वासवावरजो विष्णुर्ददर्श नरकालयम् // 1 विनेशुर्दानवास्तत्र समासाद्य जनार्दनम् / / 48 अथार्थगृहमासाद्य नरकस्य जनार्दनः। . केचिच्चक्रागिनिर्दग्धा दानवाः पेतुरम्बरात् / ददर्श धनमक्षय्यं रत्नानि विविधानि च // 2 संनिकर्षगताः केचिद्गतासुविकृताननाः / / 49 मणिमुक्ताप्रवालानि वैदूर्यस्य च संचयान् / तं जघान महाघोरं हयग्रीवं महासुरम् / महारजतकूटानि तथा वज्रस्य संचयान् // 3. अपारतेजा दुर्धर्षः सर्वयादवनन्दनः // 50 जाम्बूनदमयान्यत्र शातकुम्भमयानि च / मध्ये लोहितगङ्गस्य भगवान्देवकीसुतः / प्रदीप्तज्वलनाभानि शीतरश्मिप्रभाणि च / अलकायां विरूपाक्षं पाप्मानं पुरुषोत्तमः / / 51 शयनानि महार्हाणि तथा सिंहासनानि च // 4 अष्टौ शतसहस्राणि दानवानां परंतपः / हिरण्यवर्णं रुचिरं शीतरश्मिसमप्रभम् / निहत्य पुरुषव्याघ्रः प्राग्ज्योतिषमुपाद्रवत् / ददर्श च महच्छत्रं वर्षमाणमिवाम्बुदम् // 5 तं च पञ्चजनं घोरं नरकस्य महासुरम् // 52 जातरूपस्य शुभ्रस्य धाराः शतसहस्रशः / ततः प्राग्ज्योतिषं नाम दीप्यमानमिव श्रिया। वरुणादाहृतं पूर्व नरकेणेति नः श्रुतम् // 6 पुरमासादयामास तत्र युद्धमभून्महत् // 53 यादृशं तु गृहे दृष्टं नरकस्य धनं बहु / तत्रासीन्नरकेणास्य युद्ध परमदारुणम् / न वै राज्ञा कुबेरेण न शक्रेण यमेन च / यत्समासेन वक्ष्यामि तन्मे निगदतः शृणु // 54 रत्नसंनिचयस्तादृग्दृष्टपूर्वो न च श्रुतः / / 7 त्रासनः सुरसंघानां नरकः पुरुषोत्तमम् / हते भौमे निसुन्दे च हयग्रीवे च दानवे / योधयामास तेजस्वी मधुवन्मधुसूदनम् // 55 उपनिन्युस्ततस्तानि रत्नान्यन्तःपुराणि च // 8 मुहूर्त योधयामास नरकं मधुसूदनः / दानवा हतशिष्टा ये कोशसंचयरक्षिणः / / अथोग्रचक्रश्चक्रेण प्रदीप्तेनाकरोहिधा // 56 केशवाय महार्हाणि यान्यर्हति जनार्दनः // 9 - 170 -