________________ 13. 36. 19 ] महाभारते [ 13. 38.4 द्विजान्संपूजयामास महेन्द्रत्वमवाप च // 19 सर्वत्र चानवस्थानमेतन्नाशनमात्मनः // 11 .. इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि भवेत्पण्डितमानी यो ब्राह्मणो वेदनिन्दकः / षट्त्रिंशत्तमोऽध्यायः // 36 // आन्वीक्षिकी तर्कविद्यामनुरक्तो निरर्थिकाम् // 12 हेतुवादान्ब्रुवन्सत्सु विजेताहेतुवादिकः / युधिष्ठिर उवाच / आक्रोष्टा चातिवक्ता च ब्राह्मणानां सदैव हि // 13 अपूर्व वा भवेत्पात्रमथ वापि चिरोषितम् / सर्वामिशङ्की मूढश्व बालः कटुकवागपि / दूरादभ्यागतं वापि किं पात्रं स्यात्पितामह // 1 बोद्धव्यस्तादृशस्तात नरश्वानं हि तं विदुः॥ 14 भीष्म उवाच / यथा श्वा भषितुं चैव हन्तुं चैवावसृज्यते / एवं संभाषणार्थाय सर्वशास्त्रवधाय च / क्रिया भवति केषांचिदुपांशुव्रतमुत्तमम् / अल्पश्रुताः कुतर्काश्च दृष्टाः स्पृष्टाः कुपण्डिसाः // यो यो याचेत यत्किचित्सर्वं दद्याम इत्युत // 2 श्रुतिस्मृतीतिहासादिपुराणारण्यवेदिनः / अपीडयन्भृत्यवर्गमित्येवमनुशुश्रुम / अनुरुन्ध्याद्वहुज्ञांश्च सारज्ञांश्चैव पण्डितान् / / 16 पीडयन्भृत्यवर्ग हि आत्मानमपकर्षति // 3 लोकयात्रा च द्रष्टव्या धर्मश्चात्महितानि च / अपूर्व वापि यत्पात्रं यच्चापि स्याच्चिरोषितम् / एवं नरो वर्तमानः शाश्वतीरेधते समाः / / 17 दूरादभ्यागतं चापि तत्पात्रं च विदुर्बुधाः // 4 ऋणमुन्मुच्य देवानामृषीणां च तथैव च / : ___ युधिष्ठिर उवाच / पितॄणामथ विप्राणामतिथीनां च पञ्चमम् / / 18 अपीडया च भृत्यानां धर्मस्याहिंसया तथा / पर्यायेण विशुद्धेन सुनिर्णिक्तेन कर्मणा / पात्रं विद्याम तत्त्वेन यस्मै दत्तं न संतपेत् // 5 एवं गृहस्थः कर्माणि कुर्वन्धर्मान्न हीयते // 19 मीष्म उवाच / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि ऋत्विक्पुरोहिताचार्याः शिष्याः संबन्धिबान्धवाः / सप्तत्रिंशत्तमोऽध्यायः // 37 // सर्वे पूज्याश्च मान्याश्च श्रुतवृत्तोपसंहिताः // 6 अतोऽन्यथा वर्तमानाः सर्वे नार्हन्ति सक्रियाम् / युधिष्ठिर उवाच / तस्मान्नित्यं परीक्षेत पुरुषान्प्रणिधाय वै // 7 स्त्रीणां स्वभावमिच्छामि श्रोतुं भरतसत्तम / अक्रोधः सत्यवचनमहिंसा दम आर्जवम् / स्त्रियो हि मूलं दोषाणां लघुचित्ताः पितामह // 1 अद्रोहो नातिमानश्च हीस्तितिक्षा तपः शमः // 8 भीष्म उवाच / यस्मिन्नेतानि दृश्यन्ते न चाकार्याणि भारत / / अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / भावतो विनिविष्टानि तत्पात्रं मानमर्हति // 9 / नारदस्य च संवादं पुंश्चल्या पञ्चचूडया // 2 तथा चिरोषितं चापि संप्रत्यागतमेव च। लोकाननुचरन्धीमान्देवर्षिर्नारदः पुरा / अपूर्व चैव पूर्व च तत्पात्रं मानमर्हति // 10 / ददर्शाप्सरसं ब्राह्मीं पञ्चचूडामनिन्दिताम् // 3 अप्रामाण्यं च वेदानां शास्त्राणां चातिलञ्चनम्। / तां दृष्ट्वा चारुसर्वाङ्गी पप्रच्छाप्सस्सं मुनिः / -2564 -