________________ 13. 27. 25] अनुशासनपर्व [ 13. 27. 55 येषां भागीरथी गङ्गा मध्येनैति सरिद्वरा // 25 / तिष्ठेयथेष्टं यश्चापि गङ्गायां स विशिष्यते // 40 तपसा ब्रह्मचर्येण यज्ञैस्त्यागेन वा पुनः / अग्नौ प्राप्तं प्रधूयेत यथा तूलं द्विजोत्तम / गतिं तां न लभेजन्तुर्गङ्गां संसेव्य यां लभेत् // 26 तथा गङ्गावगाढस्य सर्वं पापं प्रधूयते // 41 स्पृष्टानि येषां गाङ्गेयैस्तोयैर्गात्राणि देहिनाम् / भूतानामिह सर्वेषां दुःखोपहतचेतसाम् / न्यस्तानि न पुनस्तेषां त्यागः स्वर्गाद्विधीयते // 27 गतिमन्वेषमाणानां न गङ्गासदृशी गतिः // 42 सर्वाणि येषां गाङ्गेयस्तोयैः कृत्यानि देहिनाम् / भवन्ति निर्विषाः सर्पा यथा ताय॑स्य दर्शनात् / गां त्यक्त्वा मानवा विप्र दिवि तिष्ठन्ति तेऽचलाः / / गङ्गाया दर्शनात्तद्वत्सर्वपापैः प्रमुच्यते // 43 पूर्वे वयसि कर्माणि कृत्वा पापानि ये नराः। अप्रतिष्ठाश्च ये केचिदधर्मशरणाश्च ये। पश्चाद्गङ्गां निषेवन्ते तेऽपि यान्त्युत्तमां गतिम् // 29 तेषां प्रतिष्ठा गङ्गेह शरणं शर्म वर्म च // 44 . मातानां शुचिभिस्तोयैर्गाङ्गेयैः प्रयतात्मनाम् / प्रकृष्टैरशुभैर्घस्ताननेकैः पुरुषाधमान् / व्युष्टिर्भवति या पुंसां न सा ऋतुशतैरपि / / 30 पततो नरके गङ्गा संश्रितान्प्रेत्य तारयेत् / / 45 यावदस्थि मनुष्यस्य गङ्गातोयेषु तिष्ठति / ते संविभक्ता मुनिभिनं देवैः सवासवैः / तावद्वर्षसहस्राणि स्वर्ग प्राप्य महीयते // 31 / / येऽभिगच्छन्ति सततं गङ्गामभिगतां सुरैः॥ 46 अपहत्य तमस्तीव्र यथा भात्युदये रविः / विनयाचारहीनाश्च अशिवाश्च नराधमाः / तथापहत्य पाप्मानं भाति गङ्गाजलोक्षितः / / 32 ते भवन्ति शिवा विप्र ये वै गङ्गां समाश्रिताः॥ विसोमा इव शर्वर्यो विपुष्पास्तरवो यथा। यथा सुराणाममृतं पितृणां च यथा स्वधा / तद्वदेशा दिशश्चैव हीना गङ्गाजलैः शुभैः / / 33 सुधा यथा च नागानां तथा गङ्गाजलं नृणाम् / / 48 वर्णाश्रमा यथा सर्वे स्वधर्मज्ञानवर्जिताः / उपासते यथा बाला मातरं क्षुधयार्दिताः / कतवश्च यथासोमास्तथा गङ्गां विना जगत् / / 34 श्रेयस्कामास्तथा गङ्गामुपासन्तीह देहिनः / / 49 यथा हीनं नभोऽर्केण भूः शैलैः खं च वायुना / स्वायंभुवं यथा स्थानं सर्वेषां श्रेष्ठमुच्यते / तथा देशा दिशश्चैव गङ्गाहीना न संशयः // 35 स्नातानां सरितां श्रेष्ठा गङ्गा तद्वदिहोच्यते / / 5. त्रिषु लोकेषु ये केचित्प्राणिनः सर्व एव ते / / यथोपजीविनां धेनुर्देवादीनां धरा स्मृता / तर्प्यमाणाः परां तृप्तिं यान्ति गङ्गाजलैः शुभैः // 36 तथोपजीविनां गङ्गा सर्वप्राणभृतामिह // 51 यस्तु सूर्येण निष्टतं गाङ्गेयं पिबते जलम् / देवाः सोमार्कसंस्थानि यथा सत्रादिभिर्मखैः / गवां निरिनिर्मुक्ताद्यावकात्तद्विशिष्यते // 37 अमृतान्युपजीवन्ति तथा गङ्गाजलं नराः // 52 इन्दुव्रतसहस्रं तु चरेद्यः कायशोधनम् / जाह्नवीपुलिनोत्थाभिः सिकताभिः समुक्षितः / पिबेद्यश्चापि गङ्गाम्भः समौ स्यातां न वा समौ // / मन्यते पुरुषोऽऽत्मानं दिविष्ठमिव शोभितम् // 53 तिष्ठेयुगसहस्रं तु पादेनैकेन यः पुमान् / जाह्नवीतीरसंभूतां मृदं मूर्धा बिभर्ति यः / मासमेकं तु गङ्गायां समौ स्यातां न वा समौ // बिभर्ति रूपं सोऽव.स्य तमोनाशात्सुनिर्मलम् // 54 लम्बेतावाक्शिरा यस्तु युगानामयुतं पुमान् / / गङ्गामिभिरथो दिग्धः पुरुषं पवनो यदा। - 2551 -