________________ 18. 24. 38 ] अनुशासनपर्व [ 13. 24. 65 % 3D एतदेव निरोंकारं क्षत्रियस्य विधीयते / तद्भक्तास्तद्गृहा राजस्तद्धनास्तदपाश्रयाः / वैश्यस्य चैव वक्तव्यं प्रीयन्तां देवता इति // 38 अर्थिनश्च भवन्त्यर्थे तेषु दत्तं महाफलम् // 51 कर्मणामानुपूर्वी च विधिपूर्वकृतं शृणु / तस्करेभ्यः परेभ्यो वा ये भयार्ता युधिष्ठिर। जातकर्मादिकान्सास्त्रिषु वर्णेषु भारत / अर्थिनो भोक्तुमिच्छन्ति तेषु दत्तं महाफलम् // 52 ब्रह्मक्षत्रे हि मत्रोक्ता वैश्यस्य च युधिष्ठिर // 39 अकल्ककस्य विप्रस्य भैक्षोत्करकृतात्मनः / विप्रस्य रशना मौञ्जी मौर्वी राजन्यगामिनी। बटवो यस्य भिक्षन्ति तेभ्यो दत्तं महाफलम् // 53 बाल्वजीत्येव वैश्यस्य धर्म एष युधिष्ठिर // 40 हृतस्वा हृतदाराश्च ये विप्रा देशसंप्लवे / दातुः प्रतिग्रहीतुश्च धर्माधर्माविमौ शृणु। अर्थार्थमभिगच्छन्ति तेभ्यो दत्तं महाफलम् // 54 ब्राह्मणस्यानृतेऽधर्मः प्रोक्तः पातकसंज्ञितः। . व्रतिनो नियमस्थाश्च ये विप्राः श्रुतसंमताः / चतुर्गुणः क्षत्रियस्य वैश्यस्याष्टगुणः स्मृतः // 41 तत्समाप्त्यर्थमिच्छन्ति तेषु दत्तं महाफलम् // 55 नान्यत्र ब्राह्मणोऽनीयात्पूर्व विप्रेण केतितः / अव्युत्क्रान्ताश्च धर्मेषु पाषण्डसमयेषु च / यवीयान्पशुहिंसायां तुल्यधर्मो भवेत्स हि // 42 कृशत्राणाः कृशधनास्तेषु दत्तं महाफलम् // 56 अथ राजन्यवैश्याभ्यां यद्यश्नीयात्तु केतितः / कृतसर्वस्वहरणा निर्दोषाः प्रभविष्णुभिः / यवीयान्पशुहिंसायां भागाधं समवाप्नुयात् / / 43 स्पृहयन्ति च भुक्तान्नं तेषु दत्तं महाफलम् // 57 देवं वाप्यथ वा पित्र्यं योऽश्नीयाब्राह्मणादिषु / तपस्विनस्तपोनिष्ठास्तेषां भैक्षचराश्च ये / अस्नातो ब्राह्मणो राजस्तस्याधर्मो गवानृतम् / / 44 अर्थिनः किंचिदिच्छन्ति तेषु दन्तं महाफलम् // 58 आशौचो ब्राह्मणो राजन्योऽश्नीयाब्राहाणादिषु / महाफलविधिने श्रुतस्ते भरतर्षभ / ज्ञानपूर्वमथो लोभात्तस्याधर्मो गवानृतम् / / 45 निरयं येन गच्छन्ति स्वर्ग चैव हि तच्छृणु // 59 अन्नेनान्नं च यो लिप्सेत्कर्मार्थं चैव भारत / गुर्वथं वाभयाथ वा वर्जयित्वा युधिष्ठिर / आमन्त्रयति राजेन्द्र तस्याधर्मोऽनृतं स्मृतम् // 46 येऽनृतं कथयन्ति स्म ते वै निरयगामिनः // 60 अवेदव्रतचारित्रातिभिर्वर्णैर्युधिष्ठिर / परदाराभिहर्तारः परदाराभिमर्शिनः / मन्त्रवत्परिविष्यन्ते तेष्वधर्मो गवानृतम् / / 47 परदारप्रयोक्तारस्ते वै निरयगामिनः // 61 युधिष्ठिर उवाच / ये परस्वापहर्तारः परस्वानां च नाशकाः / पित्र्यं वाप्यथ वा दैवं दीयते यत्पितामह / / सूचकाश्च परेषां ये ते वै निरयगामिनः // 62 एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं दत्तं येषु महाफलम् // 48 प्रपाणां च सभानां च संक्रमाणां च भारत / भीष्म उवाच / अगाराणां च भेत्तारो नरा निरयगामिनः // 63 येषां दाराः प्रतीक्षन्ते सुवृष्टिमिव कर्षकाः / अनाथां प्रमदां बालां. वृद्धां भीतां तपस्विनीम् / उच्छेषपरिशेषं हि तान्भोजय युधिष्ठिर / / 49 वञ्चयन्ति नरा ये च ते वै निरयगामिनः // 64 चारित्रनियता राजन्ये कृशाः शवृत्तयः / वृत्तिच्छेदं गृहच्छेदं दारच्छेदं च भारत / अर्थिनश्चोपगच्छन्ति तेषु दत्तं महाफलम् // 50 / मित्रच्छेदं तथाशायास्ते वै निरयगामिनः / / 65 म.भा. 19 - 2545 -