Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 372

14. 92.8] महाभारते [14. 93. 11 तस्य तद्वचनं श्रुत्वा नकुलस्य विशां पते। यथा चाधं शरीरस्य ममेदं काश्चनीकृतम् // 22 विस्मयं परमं जग्मुः सर्वे ते ब्राह्मणर्षभाः // 8 / इति श्रीमहाभारते आश्वमेधिकपर्वणि ततः समेत्य नकुलं पर्यपृच्छन्त ते द्विजाः / द्विनवतितमोऽध्यायः॥ 92 // कुतस्त्वं समनुप्राप्तो यज्ञं साधुसमागमम् // 9 93 किं बलं परमं तुभ्यं किं श्रुतं किं परायणम् / नकुल उवाच / कथं भवन्तं विद्याम यो नो यज्ञं विगर्हसे // 10 / हन्त वो वर्तयिष्यामि दानस्य परमं फलम् / अविलुप्यागमं कृत्स्नं विधिज्ञैर्याजकैः कृतम् / न्यायलब्धस्य सूक्ष्मस्य विप्रदत्तस्य यहिजाः // 1 यथागमं यथान्यायं कर्तव्यं च यथाकृतम् / / 11 धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे धर्म बहुभिर्वृते / पूजार्हाः पूजिताश्चात्र विधिवच्छात्रचक्षुषा / उच्छवृत्तिर्द्विजः कश्चित्कापोतिरभवत्पुरा // 2 मन्त्रपूतं हुतश्चाग्निदत्तं देयममत्सरम् // 12 सभार्यः सह पुत्रेण सस्नुषस्तपसि स्थितः / तुष्टा द्विजर्षभाश्चात्र दानैर्बहुविधैरपि / वधूचतुर्थो वृद्धः स धर्मात्मा नियतेन्द्रियः // 3 क्षत्रियाश्च सुयुद्धेन श्राद्धैरपि पितामहाः // 13 षष्ठे काले तदा विप्रो भुङ्क्ते तैः सह सुव्रतः / पालनेन विशस्तुष्टाः कामैस्तुष्टा वरस्त्रियः / षष्ठे काले कदाचिच्च तस्याहारो न विद्यते / अनुक्रोशैस्तथा शूद्रा दानशेषैः पृथग्जनाः // 14 भुतऽन्यस्मिन्कदाचित्स षष्ठे काले द्विजोत्तमः // ज्ञातिसंबन्धिनस्तुष्टाः शौचेन च नृपस्य नः।। कपोतधर्मिणस्तस्य दुर्भिक्षे सतिं दारुणे। देवा हविभिः पुण्यैश्च रक्षणैः शरणागताः // 15 नाविद्यत तदा विप्राः संचयस्तान्निबोधत / यदत्र तथ्यं तद्भहि सत्यसंध द्विजातिषु। . क्षीणौषधिसमावायो द्रव्यहीनोऽभवत्तदा // 5 यथाश्रुतं यथादृष्टं पृष्टो ब्राह्मणकाम्यया // 16 काले कालेऽस्य संप्राप्ते नैव विद्यत भोजनम् / श्रद्धेयवाक्यः प्राज्ञस्त्वं दिव्यं रूपं बिभर्षि च / क्षुधापरिगताः सर्वे प्रातिष्ठन्त तदा तु ते // 6 समागतश्च विप्रैस्त्वं तत्त्वतो वक्तुमर्हसि // 17 उञ्छंस्तदा शुक्लपक्षे मध्यं तपति भास्करे / इति पृष्टो द्विजैस्तैः स प्रहस्य नकुलोऽब्रवीत् / उष्णार्तश्च क्षुधार्तश्च सविप्रस्तपसि स्थितः / नैषानृता मया वाणी प्रोक्ता दर्पण वा द्विजाः। उञ्छमप्राप्तवानेव साधं परिजनेन ह // 7 यन्मयोक्तमिदं किंचिद्युष्माभिश्चाप्युपश्रुतम् / स तथैव क्षुधाविष्टः स्पृष्ट्वा तोयं यथाविधि / सक्तुप्रस्थेन वो नायं यज्ञस्तुल्यो नराधिपाः / क्षपयामास तं कालं कृच्छ्रप्राणो द्विजोत्तमः // 8 उञ्छवृत्तेर्वदान्यस्य कुरुक्षेत्रनिवासिनः // 19 अथ षष्ठे गते काले यवप्रस्थमुपार्जयत् / इत्यवश्यं मयैतद्वो वक्तव्यं द्विजपुंगवाः। यवप्रस्थं च ते सक्तूनकुर्वन्त तपस्विनः // 9 शृणुताव्यग्रमनसः शंसतो ये द्विजर्षभाः // 20 कृतजप्याहिकास्ते तु हुत्वा वह्निं यथाविधि / अनुभूतं च दृष्टं च यन्मयाद्भुतमुत्तमम् / कुडवं कुडवं सर्वे व्यभजन्त तपस्विनः // 10 उञ्छवृत्तेर्यथावृत्तं कुरुक्षेत्रनिवासिनः // 21 अथागच्छहिजः कश्चिदतिथिर्भुञ्जतां तदा / स्वगं येन द्विजः प्राप्तः सभार्यः ससुतस्नुषः / ते तं दृष्ट्वातिथि तत्र प्रहृष्टमनसोऽभवन् // 11 - 2852 -