________________ 14. 59. 1] आश्वमेधिकपर्व [14. 59.29 संवृतः समरश्लाघी गुप्तः कृपवृषादिभिः // 14 वसुदेव उवाच / धृष्टद्युम्नस्त्वभून्नेता पाण्डवानां महास्त्रवित् / श्रुतवानस्मि वार्ष्णेय संग्रामं परमाद्भुतम् / गुप्तो भीमेन तेजस्वी मित्रेण वरुणो यथा // 15 नराणां वदतां पुत्र कथोद्धातेषु नित्यशः // 1 पञ्चसेनापरिवृतो द्रोणप्रेप्सुर्महामनाः / त्वं तु प्रत्यक्षदर्शी च कार्यज्ञश्च महाभुज / पितुर्निकारान्संस्मृत्य रणे कर्माकरोन्महत् // 16 तस्मात्प्रवहि संग्राम याथातथ्येन मेऽनघ // 2 तस्मिंस्ते पृथिवीपाला द्रोणपार्षतसंगरे / यथा तदभवद्युद्धं पाण्डवानां महात्मनाम् / . नानादिगागता वीराः प्रायशो निधनं गताः // 17 भीष्मकर्णकृपद्रोणशल्यादिभिरनुत्तमम् // 3 दिनानि पञ्च तद्युद्धमभूत्परमदारुणम् / अन्येषां क्षत्रियाणां च कृतास्त्राणामनेकशः / ततो द्रोणः परिश्रान्तो धृष्टद्युम्नवशं गतः // 18 नानावेषाकृतिमतां नानादेशनिवासिनाम् // 4 ततः सेनापतिरभूत्कर्णो दौर्योधने बले / इत्युक्तः पुण्डरीकाक्षः पित्रा मातुस्तदन्तिके / अक्षौहिणीभिः शिष्टाभिर्वृतः पञ्चभिराहवे // 19 शशंस कुरुवीराणां संग्रामे निधनं यथा / / 5 तिस्रस्तु पाण्डुपुत्राणां चम्वो बीभत्सुपालिताः / वासुदेव उवाच / हतप्रवीरभूयिष्ठा बभूवुः समवस्थिताः // 20 अत्यद्भुतानि कर्माणि क्षत्रियाणां महात्मनाम् / ततः पार्थ समासाद्य पतंग इव पावकम् / बहुलत्वान्न संख्यातुं शक्यान्यब्दशतैरपि / / 6 पञ्चत्वमगमत्सौतिर्द्वितीयेऽहनि दारुणे // 21 प्राधान्यतस्तु गदतः समासेनैव मे शृणु / हते कर्णे तु कौरव्या निरुत्साहा हतौजसः / कर्माणि पृथिवीशानां यथावदमरद्युते // 7 अक्षौहिणीभिस्तिसृभिर्मद्रेशं पर्यवारयन् // 22 मीष्मः सेनापतिरभूदेकादशचमूपतिः / हतवाहनभूयिष्ठाः पाण्डवास्तु युधिष्ठिरम् / कौरव्यः कौरवेयाणां देवानामिव वासवः // 8 अक्षौहिण्या निरुत्साहाः शिष्टया पर्यवारयन् // 23 शिखण्डी पाण्डुपुत्राणां नेता सप्तचमूपतिः / अवधीन्मद्रराजानं कुरुराजो युधिष्ठिरः। बभूव रक्षितो धीमान्धीमता सव्यसाचिना // 9 तस्मिंस्तथार्धदिवसे कर्म कृत्वा सुदुष्करम् // 24 तेषां तदभवद्युद्धं दशाहानि महात्मनाम् / हते शल्ये तु शकुनि सहदेवो महामनाः। कुरूणां पाण्डवानां च सुमहद्रोमहर्षणम् // 10 आहर्तारं कलेस्तस्य जघानामितविक्रमः // 25 ततः शिखण्डी गाङ्गेयमयुध्यन्तं महाहवे। निहते शकुनौ राजा धार्तराष्ट्रः सुदुर्मनाः / जघान बहुभिर्बाणैः सह गाण्डीवधन्वना // 11 अपाक्रामद्गदापाणिर्हतभूयिष्ठसैनिकः // 26 अकरोत्स ततः कालं शरतल्पगतो मुनिः / / तमन्वधावत्संक्रुद्धो भीमसेनः प्रतापवान् / अयनं दक्षिणं हित्वा संप्राप्ते चोत्तरायणे // 12 / हृदे द्वैपायने चापि सलिलस्थं ददर्श तम् // 27 ततः सेनापतिरभूद्रोणोऽस्रविदुषां वरः। ततः शिष्टेन सेन्येन समन्तात्परिवार्य तम् / प्रवीरः कौरवेन्द्रस्य काव्यो दैत्यपतेरिव // 13 / उपोपविविशुद्देष्टा ह्रदस्थं पञ्च पाण्डवाः // 28 अक्षौहिणीभिः शिष्टाभिर्नवभिर्द्विजसत्तमः / / / विगाह्य सलिलं त्वाशु वाग्बाणैभृशविक्षतः / - 2819 -