________________ 18. 134. 43 ] अनुशासनपर्व [13. 135. 12 न कामेषु न भोगेषु नैश्वर्ये न सुखे तथा / गन्धर्वाप्सरसश्चैव प्रणम्य शिरसा भवम् // 57 स्पृहा यस्या यथा पत्यौ सा नारी धर्मभागिनी // __इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि कल्योत्थानरता नित्यं गुरुशुश्रूषणे रता। चतुस्त्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः॥ 134 // सुसंमृष्टक्षया चैव गोशकृत्कृतलेपना // 44 135 अग्निकार्यपरा नित्यं सदा पुष्पबलिप्रदा / वैशंपायन उवाच / देवतातिथिभृत्यानां निरुप्य पतिना सह // 45 श्रुत्वा धर्मानशेषेण पावनानि च सर्वशः / शेषान्नमुपभुञ्जाना यथान्यायं यथाविधि / युधिष्ठिरः शांतनवं पुनरेवाभ्यभाषत // 1 तुष्टपुष्टजना नित्यं नारी धर्मेण युज्यते // 46 / किमेकं दैवतं लोके किं वाप्येकं परायणम् / श्वश्रश्वशुरयोः पादौ तोषयन्ती गुणान्विता / स्तुवन्तः कं कमर्चन्तः प्राप्नुयुर्मानवाः शुभम् / / 2 मातापितृपरा नित्यं या नारी सा तपोधना // 47 को धर्मः सर्वधर्माणां भवतः परमो मतः / ब्राह्मणान्दुर्बलानाथान्दीनान्धकृपणांस्तथा / किं जपन्मुच्यते जन्तुर्जन्मसंसारबन्धनात् // 3 बिभर्त्यन्नेन या नारी सा पतिव्रतभागिनी // 48 भीष्म उवाच। व्रतं चरति या नित्यं दुश्चरं लघुसत्त्वया। जगत्प्रभुं देवदेवमनन्तं पुरुषोत्तमम् / पतिचित्ता पतिहिता सा पतिव्रतभागिनी // 49 स्तुवन्नामसहस्रेण पुरुषः सततोत्थितः // 4 पुण्यमेतत्तपश्चैव स्वर्गश्चैष सनातनः / तमेव चार्चयन्नित्यं भक्त्या पुरुषमव्ययम् / या नारी भर्तृपरमा भवेद्भर्तृव्रता शिवा // 50 ध्यायन्स्तुवन्नमस्यंश्च यजमानस्तमेव च / / 5 पतिर्हि देवो नारीणां पतिबन्धुः पतिर्गतिः।। अनादिनिधनं विष्णुं सर्वलोकमहेश्वरम् / पत्या समा गतिर्नास्ति दैवतं वा यथा पतिः // 51 लोकाध्यक्षं स्तुवन्नित्यं सर्वदुःखातिगो भवेत् // 6 पतिप्रसादः स्वर्गो वा तुल्यो नार्या न वा भवेत् / ब्रह्मण्यं सर्वधर्मज्ञं लोकानां कीर्तिवर्धनम् / अहं स्वर्ग न हीच्छेयं त्वय्यप्रीते महेश्वर // 52 लोकनाथं महद्भूतं सर्वभूतभवोद्भवम् // 7 यद्यकार्यमधर्म वा यदि वा प्राणनाशनम। एष मे सर्वधर्माणां धर्मोऽधिकतमो मतः / पतियाद्दरिद्रो वा व्याधितो वा कथंचन // 53 यद्भक्त्या पुण्डरीकाक्षं स्तवैरर्चेन्नरः सदा // 8 आपन्नो रिपुसंस्थो वा ब्रह्मशापार्दितोऽपि वा।। परमं यो महत्तेजः परमं यो महत्तपः / आपद्धर्माननुप्रेक्ष्य तत्कार्यमविशङ्कया // 54 परमं यो महद्ब्रह्म परमं यः परायणम् // 9 एष देव मया प्रोक्तः स्त्रीधर्मो वचनात्तव / पवित्राणां पवित्रं यो मङ्गलानां च मङ्गलम् / या त्वेवंभाविनी नारी सा भवेद्धर्मभागिनी // 55 दैवतं देवतानां च भूतानां योऽव्ययः पिता // 10 भीष्म उवाच / यतः सर्वाणि भूतानि भवन्त्यादियुगागमे / इत्युक्तः स तु देवेशः प्रतिपूज्य गिरेः सुताम् / / यस्मिंश्च प्रलयं यान्ति पुनरेव युगक्षये // 11 'लोकान्विसर्जयामास सर्वैरनुचरैः सह / / 56 तस्य लोकप्रधानस्य जगन्नाथस्य भूपते / ततो ययुर्भूतगणाः सरितश्च यथागतम् / | विष्णोर्नामसहस्रं मे शृणु पापभयापहम् // 12 अ. भा. 341 -- 2721 -