________________ 13. 123. 1] महाभारते [ 13. 124.1 123 प्राप्स्यसे त्वन्नपानानि यानि दास्यसि कानिचित् / भीष्म उवाच / मेधाव्यसि कुले जातः श्रुतवाननृशंसवान् // 14 एवमुक्तः स भगवान्मैत्रेयं प्रत्यभाषत / कौमारदारव्रतवान्मैत्रेय निरतो भव / दिष्ट्यैवं त्वं विजानासि दिष्ट्या ते बुद्धिरीदृशी। एतद्गृहाण प्रथमं प्रशस्तं गृहमेधिनाम् // 15 लोको ह्ययं गुणानेव भूयिष्ठं स्म प्रशंसति // 1 यो भर्ता वासितातुष्टो भर्तुस्तुष्टा च वासिता। रूपमानवयोमानश्रीमानाश्चाप्यसंशयम् / यस्मिन्नवं कुले सर्व कल्याणं तत्र वर्तते // 16 दिष्ट्या नाभिभवन्ति त्वां दैवस्तेऽयमनुग्रहः / अद्भिर्गात्रान्मलमिव तमोऽग्निप्रभया यथा। यत्ते भृशतरं दानाद्वर्तयिष्यामि तच्छृणु // 2 दानेन तपसा चैव सर्वपापमपोह्यते // 17 यानीहागमशास्त्राणि याश्च काश्चित्प्रवृत्तयः / स्वस्ति प्राप्नुहि मैत्रेय गृहान्साधु व्रजाम्यहम् / तानि वेदं पुरस्कृत्य प्रवृत्तानि यथाक्रमम् // 3 एतन्मनसि कर्तव्यं श्रेय एवं भविष्यति // 18 अहं दानं प्रशंसामि भवानपि तपःश्रुते / तं प्रणम्याथ मैत्रेयः कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम् / तपः पवित्रं वेदस्य तपः स्वर्गस्य साधनम् // 4 स्वस्ति प्राप्नोतु भगवानित्युवाच कृताञ्जलिः // 16 तपसा महदाप्नोति विद्यया चेति नः श्रुतम् / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि तपसैव चापनुदेद्यच्चान्यदपि दुष्कृतम् // 5 त्रयोविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 123 // यद्यद्धि किंचित्संधाय पुरुषस्तप्यते तपः / 124 सर्वमेतदवाप्नोति ब्राह्मणो वेदपारगः // 6 युधिष्ठिर उवाच / दुरन्वयं दुष्प्रधृष्यं दुरापं दुरतिक्रमम् / सत्स्त्रीणां समुदाचारं सर्वधर्मभृतां वर / सर्व वै तपसाभ्येति तपो हि बलवत्तरम् // 7 श्रोतुमिच्छाम्यहं त्वत्तस्तं मे ब्रूहि पितामह // 1 सुरापोऽसंमतादायी भ्रूणहा गुरुतल्पगः / भीष्म उवाच। तपसा तरते सर्वमेनसश्च प्रमुच्यते / / 8 सर्वज्ञां सर्वधर्मज्ञां देवलोके मनस्विनीम् / सर्वविद्यस्तु चक्षुष्मानपि यादृशतादृशः / कैकेयी सुमना नाम शाण्डिली पर्यपृच्छत // 2 तपस्विनौ च तावाहुस्ताभ्यां कार्यं सदा नमः / / 9 केन वृत्तेन कल्याणि समाचारेण केन वा / सर्वे पूज्याः श्रुतधनास्तथैव च तपस्विनः / विधूय सर्वपापानि देवलोकं त्वमागता // 3 दानप्रदाः सुखं प्रेत्य प्राघुवन्तीह च श्रियम् // 10 हुताशनशिखेव त्वं ज्वलमाना स्वतेजसा / इमं च ब्रह्मलोकं च लोकं च बलवत्तरम् / सुता ताराधिपस्येव प्रभया दिनमागता // 4 अन्नदानैः सुकृतिनः प्रतिपद्यन्ति लौकिकाः // 11 अरजांसि च वस्त्राणि धारयन्ती गतलमा / पूजिताः पूजयन्त्येतान्मानिता मानयन्ति च / विमानस्था शुभे भासि सहस्रगुणमोजसा / / 5 अदाता यत्र यत्रैति सर्वतः संप्रणुद्यते // 12 न त्वमल्पेन तपसा दानेन नियमेन वा / अकर्ता चैव कर्ता च लभते यस्य यादृशम / इमं लोकमनुप्राप्ता तस्मात्तत्त्वं वदस्व मे / / 6 यद्येवोध्वं यद्यवाक्च त्वं लोकमभियास्यसि // 13 / इति पृष्टा सुमनया मधुरं चारुहासिनी / -2700 -