________________ 13. 96. 43] महाभारते [ 13. 97. 12 ब्रह्मर्षिदेवर्षिनृपर्षिमध्ये सगच्छेद्ब्रह्मणो लोकमव्ययं च नरोत्तम // 54 यत्तन्निबोधेह ममाद्य राजन् / / 43 इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि शक उवाच / षण्णवतितमोऽध्यायः // 96 // अध्वर्यवे दुहितरं ददातु ___ 97 च्छन्दोगे वा चरित ब्रह्मचर्ये / युधिष्ठिर उवाच / आथर्वणं वेदमधीत्य विप्रः यदिदं श्राद्धधर्मेषु दीयते भरतर्षभ / स्नायेत यः पुष्करमाददाति // 44 छत्रं चोपानही चैव केनैतत्संप्रवर्तितम् / सर्वान्वेदानधीयीत पुण्यशीलोऽस्तु धार्मिकः / कथं चैतत्समुत्पन्नं किमर्थं च प्रदीयते // 1 ब्रह्मणः सदनं यातु यस्ते हरति पुष्करम् // 45 न केवलं श्राद्धधर्मे पुण्यकेष्वपि दीयते / एतद्विस्तरतो राजश्रोतुमिच्छामि तत्त्वतः // 2 अगस्त्य उवाच / भीष्म उवाच / आशीर्वादस्त्वया प्रोक्तः शपथो बलसूदन / शृणु राजन्नवहितश्छतोपानहविस्तरम् / दीयतां पुष्करं मह्यमेष धर्मः सनातनः // 46 यथैतत्प्रथितं लोके येन चैतत्प्रवर्तितम् // 3 इन्द्र उवाच / यथा चाक्षय्यतां प्राप्तं पुण्यतां च यथा गतम् / न मया भगवल्लोभाद्धृतं पुष्करमद्य वै / सर्वमेतदशेषेण प्रवक्ष्यामि जनाधिप // 4 धर्म तु श्रोतुकामेन हृतं न क्रोडुमर्हसि // 47 इतिहासं पुरावृत्तमिमं शृणु नराधिप। धर्मः श्रुतिसमुत्कर्षो धर्मसेतुरनामयः / जमदग्नेश्च संवादं सूर्यस्य. च महात्मनः // 5 आर्षो वै शाश्वतो नित्यमव्ययोऽयं मया श्रुतः॥४८ पुरा स भगवान्साक्षाद्धनुषाक्रीडत प्रभो। तदिदं गृह्यतां विद्वन्पुष्करं मुनिसत्तम।। संधाय संधाय शरांश्चिक्षेप किल भार्गवः // 6 अतिक्रमं मे भगवन्क्षन्तुमर्हस्यनिन्दित // 49 / / तान्क्षिप्तान्रेणुका सर्वांस्तस्येषून्दीप्ततेजसः / आनाय्य सा तदा तस्मै प्रादादसकृदच्युत // 7 इत्युक्तः स महेन्द्रेण तपस्वी कोपनो भृशम् / अथ तेन स शब्देन ज्यातलस्य शरस्य च / जग्राह पुष्करं धीमान्प्रसन्नश्चाभवन्मुनिः // 50 प्रहृष्टः संप्रचिक्षेप सा च प्रत्याजहार तान् // 8 प्रययुस्ते ततो भूयस्तीर्थानि वनगोचराः। ततो मध्याह्नमारूढे ज्येष्ठामूले दिवाकरे / पुण्यतीर्थेषु च तथा गात्राण्याप्लावयन्ति ते // 51 स सायकान्द्विजो विद्धा रेणुकामिदमब्रवीत् // आख्यानं य इदं युक्तः पठेत्पर्वणि पर्वणि / गच्छानय विशालाक्षि शरानेतान्धनु,युतान् / न मूर्ख जनयेत्पुत्रं न भवेच्च निराकृतिः // 52 / यावदेतान्पुनः सुभ्र क्षिपामीति जनाधिप // 10 न तमापस्पृशेत्काचिन्न ज्वरो न रुजश्च ह। सा गच्छत्यन्तरा छायां वृक्षमाश्रित्य भामिनी / विरजाः श्रेयसा युक्तः प्रेत्य स्वर्गमवाप्नुयात् // 53 तस्थौ तस्या हि संतप्तं शिरः पादौ तथैव च // 11 यश्च शास्त्रमनुध्यायेदृषिभिः परिपालितम् / / स्थिता सा तु मुहूर्त वै भर्तुः शापभयाच्छुभा। -2654 -