Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 137

13. 74. 1] अनुशासनपर्व [13. 74. 28 74 दाता कुप्यति नो दान्तस्तस्मादानात्परो दमः // 14 युधिष्ठिर उवाच। यस्तु दद्यादकुप्यन्हि तस्य लोकाः सनातनाः / विस्रम्भितोऽहं भवता धर्मान्प्रवदता विभो। क्रोधो हन्ति हि यद्दानं तस्माद्दानात्परो दमः // 15 प्रवक्ष्यामि तु संदेहं तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 अदृश्यानि महाराज स्थानान्ययुतशो दिवि / व्रतानां किं फलं प्रोक्तं कीदृशं वा महाद्युते / ऋषीणां सर्वलोकेषु यानीतो यान्ति देवताः // 16 नियमानां फलं किं च स्वधीतस्य च किं फलम् // दमेन यानि नृपते गच्छन्ति परमर्षयः / दमस्येह फलं किं च वेदानां धारणे च किम् / / कामयाना महत्स्थानं तस्माद्दानात्परो दमः // 17 अध्यापने फलं किं च सर्व मिच्छामि वेदितुम् // 3 अध्यापकः परिक्लेशादक्षयं फलमभुते / अप्रतिग्राहके किं च फलं लोके पितामह / विधिवत्पावकं हुत्वा ब्रह्मलोके नराधिप // 18 तस्य किं च फलं दृष्टं श्रुतं यः संप्रयच्छति / / 4 अधीत्यापि हि यो वेदान्न्यायविद्भयः प्रयच्छति / स्वकर्मनिरतानां च शूराणां चापि किं फलम् / / गुरुकर्मप्रशंसी च सोऽपि स्वर्गे महीयते // 19 सत्ये च किं फलं प्रोक्तं ब्रह्मचर्ये च किं फलम् // क्षत्रियोऽध्ययने युक्तो यजने दानकर्मणि / पितृशुश्रूषणे किं च मातृशुश्रूषणे तथा / युद्धे यश्च परित्राता सोऽपि स्वर्गे महीयते // 20 आचार्यगुरुशुश्रूषास्वनुक्रोशानुकम्पने // 6 वैश्यः स्वकर्मनिरतः प्रदानाल्लभते महत् / एतत्सर्वमशेषेण पितामह यथातथम् / शूद्रः स्वकर्मनिरतः स्वर्ग शुश्रूषयार्च्छति // 21 वेत्तुमिच्छामि धर्मज्ञ परं कौतूहलं हि मे // 7 शूरा बहुविधाः प्रोक्तास्तेषामांश्च मे शृणु / भीष्म उवाच / शूरान्वयानां निर्दिष्टं फलं शूरस्य चैव ह // 22 यो व्रतं वै यथोद्दिष्टं तथा संप्रतिपद्यते। यज्ञशूरा दमे शूराः सत्यशूरास्तथापरे / अखण्डं सम्यगारब्धं तस्य लोकाः सनातनाः // 8 युद्धशूरास्तथैवोक्ता दानशूराश्च मानवाः // 23 नियमानां फलं राजन्प्रत्यक्षमिह दृश्यते / बुद्धिशूरास्तथैवान्ये क्षमाशूरास्तथापरे / नियमानां क्रतूनां च त्वयावाप्तमिदं फलम् // 9 आर्जवे च तथा शूराः शमे वर्तन्ति मानवाः // 24 खधीतस्यापि च फलं दृश्यतेऽमुत्र चेह च। तैस्तैस्तु नियमैः शूरा बहवः सन्ति चापरे / इहलोकेऽर्थवान्नित्यं ब्रह्मलोके च मोदते // // 10 वेदाध्ययनशूराश्च शूराश्चाध्यापने रताः // 25 दमस्य तु फलं राजशृणु त्वं विस्तरेण मे। गुरुशुश्रूषया शूराः पितृशुश्रूषयापरे / दान्ताः सर्वत्र सुखिनो दान्ताः सर्वत्र निर्वृताः॥ मातूशुश्रूषया शूरा भैक्ष्यशूरास्तथापरे // 26 यत्रेच्छागामिनो दान्ताः सर्वशत्रुनिषूदनाः / सांख्यशूराश्च बहवो योगशूरास्तथापरे / प्रार्थयन्ति च यद्दान्ता लभन्ते तन्न संशयः // 12 अरण्ये गृहवासे च शूराश्चातिथिपूजने / युज्यन्ते सर्वकामैर्हि दान्ताः सर्वत्र पाण्डव / / सर्वे यान्ति पराल्लोकान्स्वकर्मफलनिर्जितान् // 27 खर्गे तथा प्रमोदन्ते तपसा विक्रमेण च // 13 / धारणं सर्ववेदानां सर्वतीर्थावगाहनम् / दानयज्ञैश्च विविधैर्यथा दान्ताः क्षमान्विताः। / सत्यं च ब्रुवतो नित्यं समं वा स्यान्न वा समम् / / म, भा, 328 - 2617 -