________________ 13. 52.2] महाभारते [13. 52. 30 कौतूहलं मे सुमहज्जामदग्न्यं प्रति प्रभो। प्रत्यग्राहयदव्यग्रो महात्मा नियतव्रतः // 15 रामं धर्मभृतां श्रेष्ठं तन्मे व्याख्यातुमर्हसि // 2 सत्कृत्य स तथा विप्रमिदं वचनमब्रवीत् / कथमेष समुत्पन्नो रामः सत्यपराक्रमः / भगवन्परवन्तौ स्वो ब्रूहि किं करवावहे // 16 कथं ब्रह्मर्षिवंशे च क्षत्रधर्मा व्यजायत // 3 यदि राज्यं यदि धनं यदि गाः संशितव्रत / तदस्य संभवं राजनिखिलेनानुकीर्तय / यज्ञदानानि च तथा ब्रूहि सर्व ददामि ते / / 17 कौशिकाच कथं वंशात्क्षत्राद्वै ब्राह्मणोऽभवत् // 4 इदं गृहमिदं राज्यमिदं धर्मासनं च ते / अहो प्रभावः सुमहानासीद्वै सुमहात्मनोः / राजा स्वमसि शाध्युवी भृत्योऽहं परवांस्त्वयि // 18 रामस्य च नरव्याघ्र विश्वामित्रस्य चैव ह // 5 एवमुक्ते सतो वाक्ये च्यवनो भार्गवस्तदा / कथं पुत्रानतिक्रम्य तेषां नप्तृष्वथाभवत् / कुशिकं प्रत्युवाचेदं मुदा परमया युतः // 19 एष दोषः सुतान्हित्वा तन्मे व्याख्यातुमर्हसि // 6 / न राज्यं कामये राजन्न धनं न च योषितः / भीष्म उवाच / न च गा न च ते देशान्न यज्ञाम्श्रयतामिदम् // 2. भत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / नियमं कंचिदारप्स्ये युवयोर्यदि रोचते। च्यवनस्य च संवादं कुशिकस्य च भारत // 7 परिचर्योऽस्मि यत्ताभ्यां युवाभ्यामविशङ्कया // 21 एतं दोषं पुरा सृष्ट्वा भार्गवश्च्यवनस्तदा / एवमुक्ते तदा तेन दंपती तौ जहर्षतुः / आगामिनं महाबुद्धिः स्ववंशे मुनिपुंगवः // 8 प्रत्यव्रतां च तमृषिमेवमस्त्विति भारत // 22 संचिन्त्य मनसा सर्व गणदोषबलाबलम। अथ तं कुशिको हृष्टः प्रावेशयदनुत्तमम् / दग्धुकामः कुलं सर्व कुशिकानां तपोधनः / / 9 गृहोदेशं ततस्तत्र दर्शनीयमदर्शयत् / / 23 च्यवनस्तमनुप्राप्य कुशिकं वाक्यमब्रवीत् / इयं शय्या भगवतो यथाकाममिहोप्यताम् / वस्तुमिच्छा समुत्पन्ना त्वया सह ममानघ / / 10 प्रयतिष्यावहे प्रीतिमाहतुं ते तपोधन / / 24 कुशिक उवाच / अथ सूर्योऽतिचक्राम तेषां संवदतां तथा / भगवन्सहधर्मोऽयं पण्डितैरिह धार्यते / अथर्षिश्चोदयामास पानमन्नं तथैव च / / 25 प्रदानकाले कन्यानामुच्यते च सदा बुधैः // 11 तमपृच्छत्ततो राजा कुशिकः प्रणतस्तदा / यत्तु तावदतिक्रान्तं धर्मद्वारं तपोधन / किमन्मजातमिष्टं ते किमुपस्थापयाम्यहम् / / 26 तत्कार्य प्रकरिष्यामि तदनुज्ञातुमर्हसि / / 12 ततः स परया प्रीत्या प्रत्युवाच जनाधिपम् / ___ भीष्म उवाच / औपपत्तिकमाहारं प्रयच्छस्वेति भारत / / 27 अथासनमुपादाय च्यवनस्य महामुनेः / तद्वचः पूजयित्वा तु तथेत्याह स पार्थिवः / कुशिको भार्यया सार्धमाजगाम यतो मुनिः // 13 यथोपपन्नं चाहारं तस्मै प्रादाजनाधिपः // 28 प्रगृह्य राजा भृङ्गारं पाद्यमस्मै न्यवेदयत् / ततः स भगवान्भुक्त्वा दंपती प्राह धर्मवित् / कारयामास सर्वाश्च क्रियास्तस्य महात्मनः // 14 स्वप्नुमिच्छाम्यहं निद्रा बाधते मामिति प्रभो // 29 ततः स राजा च्यवनं मधुपर्क यथाविधि / सतः शय्यागृहं प्राप्य भगवानृषिसत्तमः / - 2584 -