________________ 12. 327. 47] 'शान्तिपर्व [12. 327.78 - - तथा श्रेयो विधास्यामि यथाधीकारमीश्वराः // 47 चिन्तयध्वं लोकहितं यथाधीकारमीश्वराः // 60 श्रुत्वैतद्देवदेवस्व वाक्यं हृष्टतनूरुहाः / मरीचिरङ्गिराश्चात्रिः पुलस्त्यः पुलहः क्रतुः / ततस्ते विबुधाः सर्वे ब्रह्मा ते च महर्षयः // 48 वसिष्ठ इति सप्तैते मानसा निर्मिता हि वै // 61 वेददृष्टेन विधिना वैष्णवं ऋतुमाहरन् / एते वेदविदो मुख्या वेदाचार्याश्च कल्पिताः / तस्मिन्सने तदा ब्रह्मा स्वयं भागमकल्पयत् / प्रवृत्तिधर्मिणश्चैव प्राजापत्येन कल्पिताः // 62 देवा देवर्षयश्चैव सर्वे भागानकल्पयन् // 49 अयं क्रियावतां पन्था व्यक्तीभूतः सनातनः / ते कार्तयुगधर्माणो भागाः परमसत्कृताः / / अनिरुद्ध इति प्रोक्तो लोकसर्गकरः प्रभुः // 63 प्रापुरादित्यवर्णं तं पुरुषं तमसः परम् / सनः सनत्सुजातश्च सनकः ससनन्दनः / बृहन्तं सर्वगं देवमीशानं वरदं प्रभुम् // 50 सनत्कुमारः कपिलः सप्तमश्च सनातनः // 64 ततोऽथ वरदो देवस्तान्सर्वानमरान्स्थितान् / सप्तैते मानसाः प्रोक्ता ऋषयो ब्रह्मणः सुताः / अशरीरो बभाषेदं वाक्यं खस्थो महेश्वरः // 51 स्वयमागतविज्ञाना निवृत्तं धर्ममास्थिताः // 65 येन यः कल्पितो भागः स तथा समुपागतः / एते योगविदो मुख्याः सांख्यधर्मविदस्तथा / प्रीतोऽहं प्रदिशाम्यद्य फलमावृत्तिलक्षणम् // 52 आचार्या मोक्षशास्त्रे च मोक्षधर्मप्रवर्तकाः // 66 एतद्वो लक्षणं देवा मत्प्रसादसमुद्भवम् / यतोऽहं प्रसृतः पूर्वमव्यक्तात्रिगुणो महान् / यूयं यज्ञैरिज्यमानाः समाप्तवरदक्षिणैः / तस्मात्परतरो योऽसौ क्षेत्रज्ञ इति कल्पितः / युगे युगे भविष्यध्वं प्रवृत्तिफलभोगिनः // 53 / / सोऽहं क्रियावतां पन्थाः पुनरावृत्तिदुर्लभः // 67 . यज्ञैर्ये चापि यक्ष्यन्ति सर्वलोकेषु वै सुराः। यो यथा निर्मितो जन्तुर्यस्मिन्यस्मिंश्च कर्मणि / कल्पयिष्यन्ति वो भागांस्ते नरा वेदकल्पितान् // प्रवृत्तौ वा निवृत्तौ वा तत्फलं सोऽश्रुतेऽवशः // 68 यो मे यथा कल्पितवान्भागमस्मिन्महाक्रतौ / एष लोकगुरुर्ब्रह्मा जगदादिकरः प्रभुः / स तथा यज्ञभागार्हो वेदसूत्रे मया कृतः // 55 एष माता पिता चैव युष्माकं च पितामहः / यूयं लोकान्धारयध्वं यज्ञभागफलोदिताः / मयानुशिष्टो भविता सर्वभूतवरप्रदः // 69 सर्वार्थचिन्तका लोके यथाधीकारनिर्मिताः // 56 अस्य चैवानुजो रुद्रो ललाटाद्यः समुत्थितः / याः क्रियाः प्रचरिष्यन्ति प्रवृत्तिफलसत्कृताः / / ब्रह्मानुशिष्टो भविता सर्वत्रसवरप्रदः // 70 ताभिराप्यायितबला लोकान्वै धारयिष्यथ // 57 / गच्छध्वं स्वानधीकारांश्चिन्तयध्वं यथाविधि / यूयं हि भाविता लोके सर्वयज्ञेषु मानवैः। प्रवर्तन्तां क्रियाः सर्वाः सर्वलोकेषु माचिरम् // 71 मां ततो भावयिष्यध्वमेषा वो भावना मम // 58 प्रदृश्यन्तां च कर्माणि प्राणिनां गतयस्तथा / इत्यर्थ निर्मिता वेदा यज्ञाश्चौषधिभिः सह / परिनिर्मितकालानि आयूंषि च सुरोत्तमाः // 72 एभिः सम्यक्प्रयुक्तैर्हि प्रीयन्ते देवताः क्षितौ // 59 / इदं कृतयुगं नाम कालः श्रेष्ठः प्रवर्तते / निर्माणमेतद्युष्माकं प्रवृत्तिगुणकल्पितम् / अहिंस्या यज्ञपशवो युगेऽस्मिन्नतदन्यथा / मया कृतं सुरश्रेष्ठा यावत्कल्पक्षयादिति / चतुष्पात्सकलो धर्मो भविष्यत्यत्र वै सुराः // 73 - 2455 -