________________ 12. 822. 43] शान्तिपर्व [12. 323. 17 स्वायंभुवेषु धर्मेषु शास्त्रे चोशनसा कृते / स राजा भावितः पूर्व दैवेन विधिना वसुः / बृहस्पतिमते चैव लोकेषु प्रविचारिते // 43 पालयामास पृथिवीं दिवमाखण्डलो यथा // 4 युष्मत्कृतमिदं शास्त्रं प्रजापालो वसुस्ततः / तस्य यज्ञो महानासीदश्वमेधो महात्मनः / बृहस्पतिसकाशाद्वै प्राप्स्यते द्विजसत्तमाः // 44 बृहस्पतिरुपाध्यायस्तत्र होता बभूव ह // 5 स हि मद्भावितो राजा मद्भक्तश्च भविष्यति / प्रजापतिसुताश्चात्र सदस्यास्त्वभवंस्त्रयः। तेन शास्त्रेण लोकेषु क्रियाः सर्वाः करिष्यति // 45 एकतश्च द्वितश्चैव त्रितश्चैव महर्षयः // 6 एतद्धि सर्वशास्त्राणां शास्त्रमुत्तमसंज्ञितम् / धनुषाक्षोऽथ रैभ्यश्च अर्वावसुपरावसू / एतदर्थ्य च धयं च यशस्यं चैतदुत्तमम् // 46 ऋषिर्मेधातिथिश्चैव ताण्ड्यश्चैव महानृषिः // . अस्य प्रवर्तनाच्चैव प्रजावन्तो भविष्यथ। .. ऋषिः शक्तिर्महाभागस्तथा वेदशिराश्च यः / स च राजा श्रिया युक्तो भविष्यति महान्वसुः॥ / कपिलश्च ऋषिश्रेष्ठः शालिहोत्रपितामहः // 8 संस्थिते तु नृपे तस्मिशास्त्रमेतत्सनातनम् / आद्यः कठस्तैत्तिरिश्व वैशंपायनपूर्वजः।। अन्तर्धास्यति तत्सत्यमेतद्वः कथितं मया // 48 कण्वोऽथ देवहोत्रश्च एते षोडश कीर्तिताः / एतावदुक्त्वा वचनमदृश्यः पुरुषोत्तमः / / संभृताः सर्वसंभारास्तस्मिन्राजन्महाक्रतौ // 9 विसृज्य तानृषीन्सर्वान्कामपि प्रस्थितो दिशम् // 49 न तत्र पशुघातोऽभूत्स राजैवं स्थितोऽभवत् / ततस्ते लोकपितरः सर्वलोकार्थचिन्तकाः / अहिंस्रः शुचिरक्षुद्रो निराशीः कर्मसंस्तुतः / प्रावर्तयन्त तच्छास्त्रं धर्मयोनि सनातनम् // 50 आरण्यकपदोद्गीता भागास्तत्रोपकल्पिताः // 10 उत्पन्नेऽऽङ्गिरसे चैव युगे प्रथमकल्पिते / प्रीतस्ततोऽस्य भगवान्देवदेवः पुरातनः / साङ्गोपनिषदं शास्त्रं स्थापयित्वा बृहस्पतौ // 51 साक्षात्तं दर्शयामास सोऽदृश्योऽन्येन केनचित् // जग्मुर्यथेप्सितं देशं तपसे कृतनिश्चयाः / स्वयं भागमुपाघ्राय पुरोडाशं गृहीतवान् / धारणात्सर्वलोकानां सर्वधर्मप्रवर्तकाः // 52 अदृश्येन हृतो भागो देवेन हरिमेधसा // 12 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि बृहस्पतिस्ततः क्रुद्धः सुवमुद्यम्य वेगितः। द्वाविंशत्यधिकत्रिशततमोऽध्यायः // 322 // आकाशं प्रवः पातै रोषादश्रूण्यवर्तयत् // 13 323 उवाच चोपरिचरं मया भागोऽयमुद्यतः / भीष्म उवाच / ग्राह्यः स्वयं हि देवेन मत्प्रत्यक्षं न संशयः // 14. ततोऽतीते महाकल्पे उत्पन्नेऽङ्गिरसः सुते / उद्यता यज्ञभागा हि साक्षात्प्राज्ञाः सुरैरिह / बभूवुनिता देवा जाते देवपुरोहिते // 1 किमर्थमिह न प्राप्तो दर्शनं स हरिर्विभुः // 15 बृहद्ब्रह्म महच्चेति शब्दाः पर्यायवाचकाः। ततः स तं समुद्भूतं भूमिपालो महान्वसुः / एभिः समन्वितो राजन्गुणैर्विद्वान्बृहस्पतिः // 2 / प्रसादयामास मुनि सदस्यास्ते च सर्वशः // 16 तस्य शिष्यो बभूवाग्र्यो राजोपरिचरो वसुः / / ऊचुश्चैनमसंभ्रान्ता न रोपं कर्तुमर्हसि / / अधीतवांस्तदा शास्त्रं सम्यक्चित्रशिखण्डिजम् // 3 नैष धर्मः कृतयुगे यस्त्वं रोषमचीकृथाः // 17 -2448