Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 692

12. 245. 10] महाभारते [12. 247.1 करोति पुण्यं तत्रापि जाग्रन्निव च पश्यति // 10 तत्र बुद्धः शरीरस्थं मनो नामार्थचिन्तकम् // 1 तमेवमतितेजोंशं भूतात्मानं हृदि स्थितम् / इन्द्रियाणि जनाः पौरास्तदर्थं तु परा कृतिः। तमोरजोभ्यामाविष्टा नानुपश्यन्ति मूर्तिषु // 11 // तत्र द्वौ दारुणौ दोषौ तमो नाम रजस्तथा // 1 शास्त्रयोगपरा भूत्वा स्वमात्मानं परीप्सवः / यदर्थमुपजीवन्ति पौराः सहपुरेश्वराः / अनुच्छासान्यमूर्तीनि यानि वज्रोपमान्यपि / / 12 अद्वारेण तमेवार्थ द्वौ दोषावुपजीवतः // 11 पृथग्भूतेषु सृष्टेषु चतुर्वाश्रमकर्मसु। तत्र बुद्धिर्हि दुर्धर्षा मनः साधर्म्यमुच्यते। समाधौ योगमेवैतच्छाण्डिल्यः शममब्रवीत् // 13 पौराश्चापि मनस्रस्तास्तेषामपि चला स्थितिः॥ 1 विदित्वा सप्त सूक्ष्माणि षडङ्गं च महेश्वरम् / यदर्थं बुद्धिरध्यास्ते न सोऽर्थः परिषीदति / प्रधानविनियोगस्थः परं ब्रह्माधिगच्छति // 14 यदर्थं पृथगध्यास्ते मनस्तत्परिषीदति // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि पृथग्भूतं यदा बुद्ध्या मनो भवति केवलम् / पञ्चचत्वारिंशदधिकद्विशततमोऽध्यायः // 245 // तत्रैनं विवृतं शून्यं रजः पर्यवतिष्ठते // 14 246 तन्मनः कुरुते सख्यं रजसा सह संगतम् / व्यास उवाच / तं चादाय जनं पौरं रजसे संप्रयच्छति // 1 // हृदि कामद्रुमश्चित्रो मोहसंचयसंभवः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि क्रोधमानमहास्कन्धो विवित्सापरिमोचनः // 1 षट्चत्वारिंशदधिकद्विशततमोऽध्यायः // 25 // तस्य चाज्ञानमाधारः प्रमादः परिषेचनम् / 247 सोऽभ्यसूयापलाशो हि पुरादुष्कृतसारवान् // 2 भीष्म उवाच / संमोहचिन्ताविटपः शोकशाखो भयंकरः / भूतानां गुणसंख्यानं भूयः पुत्र निशामय / मोहनीभिः पिपासाभिलताभिः परिवेष्टितः // 3 द्वैपायनमुखाद्भष्टं श्लाघया परयानघ // 1 / रुपासते महावृक्षं सुलुब्धास्तं फलेप्सवः / / दीप्तानलनिभः प्राह भगवान्धूम्रवर्चसे। पायासैः संयतः पाशैः फलानि परिवेष्टयन् // 4 ततोऽहमपि वक्ष्यामि भूयः पुत्र निदर्शनम् / / / / यस्तान्पाशान्वशे कृत्वा तं वृक्षमपकर्षति / भूमेः स्थैर्य पृथुत्वं च काठिन्यं प्रसवात्मता। गतः स दुःखयोरन्तं यतमानस्तयोर्द्वयोः / / 5 गन्धो गुरुत्वं शक्तिश्च संघातः स्थापना धृतिः / / संरोहत्यकृतप्रसः संतापेन हि पादपम् / अपां शैत्यं रसः क्लेदो द्रवत्वं स्नेहसौम्यता / स तमेव ततो हन्ति विषं ग्रस्तमिवातुरम् / / 6 जिह्वा विष्यन्दिनी चैव भौमाप्यास्रवणं तथा // तस्यानुशयमूलस्य मूलमुद्भियते बलात् / अग्नैर्दुर्धषता तेजस्तापः पाकः प्रकाशनम् / त्यागाप्रमादाकृतिना साम्येन परमासिना // 7 शौचं रागो लघुस्तैक्ष्ण्यं दशमं चोर्ध्वभागिता // 5 एवं यो वेद कामस्य केवलं परिकर्षणम् / वायोरनियमः स्पर्शो वादस्थानं स्वतन्त्रता। वधं वै कामशास्त्रस्य स दुःखान्यतिवर्तते // 8 बलं शैघ्यं च मोहश्च चेष्टा कर्मकृता भवः / / / शरीरं पुरमित्याहुः स्वामिनी बुद्धिरिष्यते / / आकाशस्य गुणः शब्दो व्यापित्वं छिद्रतापि च / -2320 -