________________ 12. 234. 28 ] महाभारते [12. 235. 25 गुरवे दक्षिणां दत्त्वा समावर्तेद्यथाविधि // 28 अमृतं यज्ञशेषं स्वाद्भोजनं हविषा समम् / धर्मलब्धैर्युतो दारैरग्नीनुत्पाद्य धर्मतः / भृत्यशेषं तु योऽश्नाति तमाहुर्विघसाशिनम् // 1 द्वितीयमायुषो भागं गृहमेधिव्रती भवेत् // 29 स्वदारनिरतो दान्तो ह्यनसूयुर्जितेन्द्रियः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि ऋत्विक्पुरोहिताचार्यैर्मातुलातिथिसंश्रितैः // 12 चतुस्त्रिंशदधिकद्विशततमोऽध्यायः // 234 // वृद्धबालातुरैवैद्यैर्जातिसंबन्धिबान्धवैः। मातापितृभ्यां जामीभिर्धात्रा पुत्रेण भार्यया॥ 11 व्यास उवाच / दुहित्रा दासवर्गेण विवादं न समाचरेत् / द्वितीयमायुषो भागं गृहमेधी गृहे वसेत् / एतान्विमुच्य संवादान्सर्वपापैः प्रमुच्यते // 14 धर्मलब्धैर्युतो दारैरग्नीनुत्पाद्य सुव्रतः // 1 एतैर्जितैस्तु जयति सर्वाल्लोकान्न संशयः / गृहस्थवृत्तयश्चैव चतस्रः कविभिः स्मृताः / आचार्यो ब्रह्मलोकेशः प्राजापत्ये पिता प्रभुः // 1 // कुसूलधान्यः प्रथमः कुम्भीधान्यस्त्वनन्तरम् // 2 अतिथिस्त्विन्द्रलोकेशो देवलोकस्य चविजः / अश्वस्तनोऽथ कापोतीमाश्रितो वृत्तिमाहरेत् / जामयोऽप्सरसां लोके वैश्वदेवे तु ज्ञातयः // 16 तेषां परः परो ज्यायान्धर्मतो लोकजित्तमः // 3 संबन्धिबान्धवा दिक्षु पृथिव्यां मातृमातुलौ / षट्कर्मा वर्तयत्येकस्त्रिभिरन्यः प्रवर्तते / वृद्धबालातुरकशास्त्वाकाशे प्रभविष्णवः // 17 द्वाभ्यामेकश्चतुर्थस्तु ब्रह्मसत्रे व्यवस्थितः / भ्राता ज्येष्ठः समः पित्रा भार्या पुत्रः स्वका तनुः गृहमेधिव्रतान्यत्र महान्तीह प्रचक्षते // 4 छाया स्वा दासवर्गस्तु दुहिता कृपणं परम् // 15 नात्मार्थ पाचयेदन्नं न वृथा घातयेत्पशून् / तम्मादेतैरधिक्षिप्तः सहेन्नित्यमसंज्वरः / प्राणी वा यदि वाप्राणी संस्कारं यजुषार्हति // 5 गृहधर्मरतो विद्वान्धर्मनित्यो जितक्लमः // 19 न दिवा प्रवपेज्जातु न पूर्वापररात्रयोः / न चार्थबद्धः कर्माणि धर्म वा कंचिदाचरेत् / न भुञ्जीतान्तराकाले नानृतावाह्वये स्त्रियम् // 6 गृहस्थवृत्तयस्तिस्रस्तासां निःश्रेयसं परम् / / 20 नास्यानश्नन्वसेद्विप्रो गृहे कश्चिदपूजितः।। परस्परं तथैवाहुश्चातुराश्रम्यमेव तत् / तथास्यातिथयः पूज्या हव्यकव्यवहाः सदा // 7 ये चोक्ता नियमास्तेषां सर्व कार्य बुभूषता // 21 वेदविद्याव्रतस्नाताः श्रोत्रिया वेदपारगाः / कुम्भीधान्यैरुञ्छशिलैः कापोतीं चास्थितैस्तथा / स्वधर्मजीविनो दान्ताः क्रियावन्तस्तपस्विनः / यस्मिंश्चैते वसन्त्यर्हास्तद्राष्ट्रमभिवर्धते // 22 तेषां हव्यं च कव्यं चाप्यहणार्थं विधीयते // 8 दश पूर्वान्दश परान्पुनाति च पितामहान् / न खरैः संप्रयातस्य स्यधर्माज्ञानकस्य च / गृहस्थवृत्तयस्त्वेता वर्तयेद्यो गतव्यथः // 23 अपविद्धाग्निहोत्रस्य गुरोर्वालीककारिणः // 9 स चक्रचरलोकानां सदृशीं प्राप्नुयाद्गतिम् / संविभागोऽत्र भूतानां सर्वेषामेव शिष्यते / यतेन्द्रियाणामथ वा गतिरेषा विधीयते // 24 तथैषापचमानेभ्यः प्रदेयं गृहमेधिना // 10 स्वर्गलोको गृहस्थानामुदारमनसां हितः / विघसाशी भवेन्नित्यं नित्यं चामृतभोजनः। स्वर्गो विमानसंयुक्तो वेददृष्टः सुपुष्पितः // 25 . -2310