________________ 12. 222. 4] शान्तिपर्व [12. 223.4 जैगीषव्यं महाप्राज्ञं धर्माणामागतागमम् / आस्थितस्तमहं मार्गमसूयिष्यामि कं कथम् / / अध्यन्तमहृष्यन्तमसितो देवलोऽब्रवीत् // 4 / निन्द्यमानः प्रशस्तो वा हृष्येयं केन हेतुना // 18 न प्रीयसे वन्द्यमानो निन्द्यमानो न कुप्यसि / / यद्यदिच्छन्ति तन्मार्गमभिगच्छन्ति मानवाः। का ते प्रज्ञा कुतश्चैषा किं चैतस्याः परायणम् // 5 / न मे निन्दाप्रशंसाभ्यां हासवृद्धी भविष्यतः॥१९ इति तेनानुयुक्तः स तमुवाच महातपाः / / अमृतस्येव संतृप्येदवमानस्य तत्त्ववित् / महद्वाक्यमसंदिग्धं पुष्कलार्थपदं शुचिः // 6 विषस्येवोद्विजेन्नित्यं संमानस्य विचक्षणः / / 20 या गतिर्या परा निष्ठा या शान्तिः पुण्यकर्मणाम्। अवज्ञातः सुखं शेते इह चामुत्र चोभयोः / तां तेऽहं संप्रवक्ष्यामि यन्मां पृच्छसि वै द्विज॥७ विमुक्तः सर्वपापेभ्यो योऽवमन्ता स बध्यते // 21 निन्दत्सु च समो नित्यं प्रशंसत्सु च देवल / / परां गतिं च ये केचित्प्रार्थयन्ति मनीषिणः / निळुवन्ति च ये तेषां समयं सुकृतं च ये // 8 / एतद्रूतं समाश्रित्य सुखमेधन्ति ते जनाः // 22 उक्ताश्च न विवक्षन्ति वक्तारमहिते रतम् / सर्वतश्च समाहृत्य ऋतून्सर्वाञ्जितेन्द्रियः / प्रतिहन्तुं न चेच्छन्ति हन्तारं वै मनीषिणः // 9 / प्राप्नोति ब्रह्मणः स्थानं यत्परं प्रकृतेर्बुवम् // 23 नाप्राप्तमनुशोचन्ति प्राप्तकालानि कुर्वते। नास्य देवा न गन्धर्वा न पिशाचा न राक्षसाः / न चातीतानि शोचन्ति न चैनान्प्रतिजानते // 10 पदमन्ववरोहन्ति प्राप्तस्य परमां गतिम् // 24 संप्राप्तानां च पूज्यानां कामादर्थेषु देवल / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि यथोपपत्ति कुर्वन्ति शक्तिमन्तः कृतव्रताः // 11 द्वाविंशत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः॥ 222 // पकविद्या महाप्राज्ञा जितक्रोधा जितेन्द्रियाः / 223 मनसा कर्मणा वाचा नापराध्यन्ति कस्यचित् // 12 युधिष्ठिर उवाच / अनीर्षवो न चान्योन्यं विहिंसन्ति कदाचन / प्रियः सर्वस्य लोकस्य सर्वसत्त्वाभिनन्दिता / न च जातूपतप्यन्ते धीराः परसमृद्धिभिः // 13 / गुणैः सर्वैरुपेतश्च को न्वस्ति भुवि मानवः // 1 निन्दाप्रशंसे चात्यर्थं न वदन्ति परस्य ये / भीष्म उवाच / न च निन्दाप्रशंसाभ्यां विक्रियन्ते कदाचन // 14 अत्र ते वर्तयिष्यामि पृच्छतो भरतर्षभ / सर्वतश्च प्रशान्ता ये सर्वभूतहिते रताः / उग्रसेनस्य संवादं नारदे केशवस्य च // 2 न क्रुध्यन्ति न हृष्यन्ति नापराध्यन्ति कस्यचित् / विमुच्य हृदयग्रन्थींश्चम्यन्ते यथासुखम् // 15 उग्रसेन उवाच। न येषां बान्धवाः सन्ति ये चान्येषां न बान्धवाः। पश्य संकल्पते लोको नारदस्य प्रकीर्तने / अमित्राश्च न सन्त्येषां ये चामित्रा न कस्यचित् // मन्ये स गुणसंपन्नो ब्रूहि तन्मम पृच्छतः // 3 य एवं कुर्वते माः सुखं जीवन्ति सर्वदा।। वासुदेव उवाच। धर्ममेवानुवर्तन्ते धर्मज्ञा द्विजसत्तम। कुकुराधिप यान्मन्ये शृणु तान्मे विवक्षतः / ये ह्यतो विच्युता मार्गाते हृष्यन्त्युद्विजन्ति च // | नारदस्य गुणान्साधून्संक्षेपेण नराधिप // 4 -2295