________________ 12. 221. 20] महाभारते [ 12. 221.49 भूत्यर्थं सर्वभूतानां पद्मा श्रीः पद्ममालिनी / / 20 / यथार्थमानार्थकरा हीनिषेधा यतव्रताः // 34 अहं लक्ष्मीरहं भूतिः श्रीश्चाहं बलसूदन / नित्यं पर्वसु सुस्नाताः स्वनुलिप्ताः स्खलंकृताः / अहं श्रद्धा च मेधा च सन्नतिर्विजितिः स्थितिः // | उपवासतपःशीलाः प्रतीता ब्रह्मवादिनः // 35 अहं धृतिरहं सिद्धिरहं त्विड्भूतिरेव च / नैनानभ्युदियात्सूर्यो न चाप्यासन्प्रगेनिशाः / अहं स्वाहा स्वधा चैव संस्तुतिर्नियतिः कृतिः // 22 / रात्रौ दधि च सक्तंश्च नित्यमेव व्यवर्जयन् // 3 // राज्ञां विजयमानानां सेनाग्रेषु ध्वजेषु च / काल्यं घृतं चान्ववेक्षन्प्रयता ब्रह्मचारिणः / निवासे धर्मशीलानां विषयेषु पुरेषु च // 23 मङ्गलानपि चापश्यन्ब्राह्मणांश्चाप्यपूजयन् // 30 जितकाशिनि शूरे च संग्रामेष्वनिवर्तिनि / सदा हि ददतां धर्मः सदा चाप्रतिगृहताम् / निवसामि मनुष्येन्द्रे सदैव बलसूदन // 24 अधं च रात्र्याः स्वपतां दिवा चास्वपतां तथा // 38 धर्मनित्ये महाबुद्धौ ब्रह्मण्ये सत्यवादिनि / कृपणानाथवृद्धानां दुर्बलातुरयोषिताम् / . प्रश्रिते दानशीले च सदैव निवसाम्यहम् // 25 दायं च संविभागं च नित्यमेवानुमोदताम् / / 39 असुरेष्ववसं पूर्व सत्यधर्मनिबन्धना / विषण्णं त्रस्तमुद्विग्नं भयार्त व्याधिपीडितम् / विपरीतांस्तु तान्बुद्धा त्वयि वासमरोचयम् / / 26 हृतस्वं व्यसनातं च नित्यमाश्वासयन्ति ते // 40 शक्र उवाच / धर्ममेवान्ववर्तन्त न हिंसन्ति परस्परम् / कथंवृत्तेषु दैत्येषु त्वमवात्सीर्वरानने / अनुकूलाश्च कार्येषु गुरुवृद्धोपसेविनः // 41 दृष्ट्वा च किमिहागास्त्वं हित्वा दैतेयदानवान् // 27 पितृदेवातिथींश्चैव यथावत्तेऽभ्यपूजयन् / श्रीरुवाच। अवशेषाणि चाश्नन्ति नित्यं सत्यतपोरताः // 42 स्वधर्ममनुतिष्ठत्सु धैर्यादचलितेषु च / नैकेऽनन्ति सुसंपन्नं न गच्छन्ति परस्त्रियम् / स्वर्गमार्गाभिरामेषु सत्त्वेषु निरता ह्यहम् // 28 सर्वभूतेष्ववर्तन्त यथात्मनि दयां प्रति // 43 दानाध्ययनयज्ञेज्या गुरुदैवतपूजनम् / नैवाकाशे न पशुषु नायोनौ न च पर्वसु / विप्राणामतिथीनां च तेषां नित्यमवर्तत // 29 इन्द्रियस्य विसर्ग तेऽरोचयन्त कदाचन // 44 सुसंमृष्टगृहाश्चासञ्जितस्त्रीका हुताग्नयः / नित्यं दानं तथा दाक्ष्यमार्जवं चैव नित्यदा / गुरुशुश्रूषवो दान्ता ब्रह्मण्याः सत्यवादिनः // 30 / उत्साहश्चानहंकारः परमं सौहृदं क्षमा // 45 श्रद्दधाना जितक्रोधा दानशीलानसूयकाः। सत्यं दानं तपः शौचं कारुण्यं वागनिष्ठुरा / भृतपुत्रा भृतामात्या भृतदारा ह्यनीर्षवः // 31 / / मित्रेषु चानभिद्रोहः सर्वं तेष्वभवत्प्रमो // 46 अमर्षणा न चान्योन्यं स्पृहयन्ति कदाचन / निद्रा तन्द्रीरसंप्रीतिरसूया चानवेक्षिता / न च जातूपतप्यन्ते धीराः परसमृद्धिभिः // 32 अरतिश्च विषादश्च न स्पृहा चाविशन्त तान् // 47 दातारः संगृहीतार आर्याः करुणवेदिनः। साहमेवंगुणेष्वेव दानवेष्ववसं पुरा। महाप्रसादा ऋजवो दृढभक्ता जितेन्द्रियाः // 33 प्रजासर्गमुपादाय नैकं युगविपर्ययम् // 48 संतुष्टभृत्यसचिवाः कृतज्ञाः प्रियवादिनः / ततः कालविपर्यासे तेषां गुणविपर्ययात् / .. -2292 -