________________ 12. 169.8] महाभारते [12. 169. 35 पितोवाच। क्षेत्रापणगृहासक्तं मृत्युरादाय गच्छति // 20 कथमभ्याहतो लोकः केन वा परिवारितः / मृत्युर्जरा च व्याधिश्च दुःखं चानेककारणम् / अमोघाः काः पतन्तीह किं नु भीषयसीव माम् // 8 अनुषक्तं यदा देहे किं स्वस्थ इव तिष्ठसि // 21 पुत्र उवाच। जातमेवान्तकोऽन्ताय जरा चान्वेति देहिनम् / मृत्युनाभ्याहतो लोको जरया परिवारितः / अनुषक्ता द्वयेनैते भावाः स्थावरजङ्गमाः // 22 अहोरात्राः पतन्त्येते ननु कस्मान्न बुध्यसे // 9 मृत्योर्वा गृहमेवैतद्या ग्रामे वसतो रतिः। यदाहमेतज्जानामि न मृत्युस्तिष्ठतीति ह / देवानामेष वै गोष्ठो यदरण्यमिति श्रुतिः // 23 सोऽहं कथं प्रतीक्षिष्ये जालेनापिहितश्चरन् // 10 निबन्धनी रज्जुरेषा या ग्रामे वसतो रतिः। . राव्या राज्यां व्यतीतायामायुरल्पतरं यदा / छित्त्वैनां सुकृतो यान्ति नैनां छिन्दन्ति दुष्कृतः // गाधोदके मत्स्य इव सुखं विन्देत कस्तदा / न हिंसयति यः प्राणान्मनोवाकायहेतुभिः / तदेव वन्ध्यं दिवसमिति विद्याद्विचक्षणः // 11 जीवितार्थापनयनैः कर्मभिर्न स बध्यते // 25 अनवाप्तेषु कामेषु मृत्युरभ्येति मानवम् / न मृत्युसेनामायान्तीं जातु कश्चित्प्रबाधते / शष्पाणीव विचिन्वन्तमन्यत्रगतमानसम् / ऋते सत्यमसंत्याज्यं सत्ये ह्यमृतमाश्रितम् // 26 वृकीवोरणमासाद्य मृत्युरादाय गच्छति / / 12 तस्मात्सत्यव्रताचारः सत्ययोगपरायणः / अद्यैव कुरु यच्छ्रेयो मा त्वा कालोऽत्यगादयम् / सत्यारामः समो दान्तः सत्येनैवान्तकं जयेत् // 25 अकृतेष्वेव कार्येषु मृत्युः संप्रकर्षति // 13 अमृतं चैव मृत्युश्च द्वयं देहे प्रतिष्ठितम् / श्वःकार्यमद्य कुर्वीत पूर्वाह्ने चापराह्निकम् / मृत्युमापद्यते मोहात्सत्येनापद्यतेऽमृतम् // 28 न हि प्रतीक्षते मृत्युः कृतं वास्य न वा कृतम् / सोऽहं ह्यहिंस्रः सत्यार्थी कामक्रोधबहिष्कृतः / को हि जानाति कस्याद्य मृत्युसेना निवेक्ष्यते॥१४ समदुःखसुखः क्षेमी मृत्युं हास्याम्यमर्त्यवत् // 29 युवैव धर्मशीलः स्यादनिमित्तं हि जीवितम् / / शान्तियज्ञरतो दान्तो ब्रह्मयज्ञे स्थितो मुनिः / कृते धर्मे भवेत्कीर्तिरिह प्रेत्य च वै सुखम् // 15 वाङ्मनःकर्मयज्ञश्च भविष्याम्युद्गायने // 30 मोहेन हि समाविष्टः पुत्रदारार्थमुद्यतः / पशुयज्ञैः कथं हिंढर्मादृशो यष्टुमर्हति / कृत्वा कार्यमकार्य वा पुष्टिमेषां प्रयच्छति // 16 अन्तवद्भिरुत प्राज्ञः क्षत्रयज्ञैः पिशाचवत् // 31 तं पुत्रपशुसंमत्तं व्यासक्तमनसं नरम् / यस्य वाङ्मनसी स्यातां सम्यक्प्रणिहिते सदा / सुप्तं व्याघ्र महोघो वा मृत्युरादाय गच्छति // 17 तपस्त्यागश्च योगश्च स वै सर्वमवाप्नुयात् // 32 संचिन्वानकमेवैकं कामानामवितृप्तकम् / नास्ति विद्यासमं चक्षुर्नास्ति विद्यासमं बलम् / व्याघ्रः पशुमिवादाय मृत्युरादाय गच्छति // 18 . नास्ति रागसमं दुःखं नास्ति त्यागसमं सुखम्॥३३ इदं कृतमिदं कार्यमिदमन्यत्कृताकृतम् / आत्मन्येवात्मना जात आत्मनिष्ठोऽप्रजोऽपि वा / एवमीहासुखासक्तं कृतान्तः कुरुते वशे // 19 आत्मन्येव भविष्यामि न मां तारयति प्रजा // 34 कृतानां फलमप्राप्तं कर्मणां फलसङ्गिनम् / नैतादृशं ब्राह्मणस्यास्ति वित्तं . - 2222 -