________________ 12. 139. 93] शान्तिपर्व [12. 140. 25 जीवन्पुण्यमवाप्नोति नरो भद्राणि पश्यति // 93 आजिजीविषवो विद्यां यशस्कामाः समन्ततः। तस्मात्कौन्तेय विदुषा धर्माधर्मविनिश्चये / ते सर्वे नरपापिष्ठा धर्मस्य परिपन्थिनः // 12 बुद्धिमास्थाय लोकेऽस्मिन्वर्तितव्यं यतात्मना // 94 अपक्कमतयो मन्दा न जानन्ति यथातथम् / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि सदा ह्यशास्त्रकुशलाः सर्वत्रापरिनिष्ठिताः // 13 एकोनचत्वारिंशदधिकशततमोऽध्यायः // 139 // परिमुष्णन्ति शास्त्राणि शास्त्रदोषानुदर्शिनः / / विज्ञानमथ विद्यानां न सम्यगिति वर्तते // 14 युधिष्ठिर उवाच / निन्दया परविद्यानां स्वां विद्यां ख्यापयन्ति ये / यदिदं घोरमुरिष्टमश्रद्धेयमिवानृतम् / / वागत्रा वाक्छुरीमत्त्वा दुग्धविद्याफला इव / अस्ति स्विहस्युमर्यादा यामहं परिवर्जये // 1 तान्विद्यावणिजो विद्धि राक्षसानिव भारत // 15 संमुह्यामि विषीदामि धर्मो मे शिथिलीकृतः / | व्याजेन कृत्स्नो विदितो धर्मस्ते परिहास्यते / उद्यमं नाधिगच्छामि कुतश्चित्परिचिन्तयन् // 2 न धर्मवचनं वाचा न बुद्ध्या चेति नः श्रुतम् // 16 भीष्म उवाच / इति बाईस्पतं ज्ञानं प्रोवाच मघवा स्वयम् / नैतच्छुद्धागमादेव तव धर्मानुशासनम् / न त्वेव वचनं किंचिदनिमित्तादिहोच्यते // 17 प्रज्ञासमवतारोऽयं कविभिः संभृतं मधु // 3 स्वविनीतेन शास्त्रेण व्यवस्यन्ति तथापरे / बह्वयः प्रतिविधातव्याः प्रज्ञा राज्ञा ततस्ततः / लोकयात्रामिहैके तु धर्ममाहुर्मनीषिणः // 18 नैकशाखेन धर्मेण यात्रैषा संप्रवर्तते // 4 समुद्दिष्टं सतां धर्म स्वयमहेन्न पण्डितः / बुद्धिसंजननं राज्ञां धर्ममाचरतां सदा। अमर्षाच्छास्त्रसंमोहादविज्ञानाच्च भारत // 19 जयो भवति कौरव्य तदा तद्विद्धि मे वचः // 5 शास्त्रं प्राज्ञस्य वदतः समूहे यात्यदर्शनम् / बुद्धिश्रेष्ठा हि राजानो जयन्ति विजयैषिणः / आगतागमया बुद्धया वचनेन प्रशस्यते // 20 धर्मः प्रतिविधातव्यो बुद्ध्या राज्ञा ततस्ततः / / 6 अज्ञानाज्ज्ञानहेतुत्वाद्वचनं साधु मन्यते / नैकशाखेन धर्मेणं राज्ञां धर्मो विधीयते। अनपाहतमेवेदं नेदं शास्त्रमपार्थकम् // 21 दुर्बलस्य कुतः प्रज्ञा पुरस्तादनुदाहृता // 7 दैतेयानुशनाः प्राह संशयच्छेदने पुरा / अद्वैधज्ञः पथि द्वैधे संशयं प्राप्तुमर्हति। ज्ञानमव्यपदेश्यं हि यथा नास्ति तथैव तत् // 22 बुद्धिद्वैधं वेदितव्यं पुरस्तादेव भारत / / 8 तेन त्वं छिन्नमूलेन के तोषयितुमर्हसि / पार्श्वतःकरणं प्रज्ञा विषूची त्वापगा इव / अतथ्यविहितं यो वा नेदं वाक्यमुपाभुयात् // 23 जनस्तूच्चारितं धर्म विजानात्यन्यथान्यथा // 9 उपायैव हि सृष्टोऽसि कर्मणे न त्ववेक्षसे / सम्यग्विज्ञानिनः केचिन्मिथ्याविज्ञानिनोऽपरे। अङ्गेमामन्ववेक्षस्व राजनीति बुभूषितुम् / तद्वै यथातथं बुवा ज्ञानमाददते सताम् // 10 यया प्रमुच्यते त्वन्यो यदर्थं च प्रमोदते // 24 परिमुष्णन्ति शास्त्राणि धर्मस्य परिपन्थिनः / अजोऽश्वः क्षत्रमित्येतत्सदृशं ब्रह्मणा कृतम् / वैषम्यमर्थविद्यानां नैरर्थ्याख्यापयन्ति ते // 11 / तस्मादभीक्ष्णभूतानां यात्रा काचित्प्रसिध्यति // 25 -2183 -