________________ 12. 37. 6] महाभारते [12. 37. 35 शुश्रूषध्वं यथावृत्तं धर्मं व्याससमासतः // 6 मानुषीणां मृगीणां च न पिबेदाह्मणः पयः // 20 अदत्तस्यानुपादानं दानमध्ययनं तपः / प्रेतान्नं सूतिकान्नं च यञ्च किंचिदनिर्दशम् / अहिंसा सत्यमक्रोधः क्षमेज्या धर्मलक्षणम् // 7 अभोज्यं चाप्यपेयं च धेन्वा दुग्धमनिर्दशम् // 21 य एव धर्मः सोऽधोऽदेशेऽकाले प्रतिष्ठितः। तक्ष्णश्चर्मावकर्तुश्च पुंश्वल्या रजकस्य च / आदानमनृतं हिंसा धर्मो व्यावस्थिकः स्मृतः // 8 चिकित्सकस्य यच्चान्नमभोज्यं रक्षिणस्तथा // 22 द्विविधौ चाप्युभावती धर्माधर्मी विजानताम्।। गणप्रामाभिशस्तानां रङ्गास्त्रीजीविनश्च ये। अप्रवृत्तिः प्रवृत्तिश्च द्वैविध्यं लोकवेदयोः // 9 परिवित्तिनपुंसां च बन्दिसूतविदां तथा // 23 अप्रवृत्तेरमय॑त्वं मलत्वं कर्मणः फलम् / / वार्यमाणाहृतं चान्नं शुक्तं पयुषितं च यत् / . अशुभस्याशुभं विद्याच्छुभस्य शुभमेव च // 10 सुरानुगतमुच्छिष्टमभोज्यं शेषितं च यत् // 24 एतयोश्चोभयोः स्यातां शुभाशुभतया तथा / पिष्टमांसेक्षुशाकानां विकाराः पयसस्तथा। दैवं च देवयुक्तं च प्राणश्च प्रलयश्च ह / / 11 सक्तुधानाकरम्भाश्च नोपभोज्याश्चिरस्थिताः // 25 अप्रेक्षापूर्वकरणादशुभानां शुभं फलम् / पायसं कृसरं मांसमपूपाश्च वृथा कृताः। ऊर्ध्वं भवति संदेहादिह दृष्टार्थमेव वा / अभोज्याश्चाप्यभक्ष्या ब्राह्मणैहमेधिभिः // 26 अप्रेक्षापूर्वकरणास्रायश्चित्तं विधीयते // 12 देवान्पितॄन्मनुष्यांश्च मुनीन्गृह्याश्च देवताः / क्रोधमोहकृते चैव दृष्टान्तागमहेतुभिः / पूजयित्वा ततः पश्चाद्गृहस्थो भोक्तुमर्हति // 27 शरीराणामुपल्लेशो मनसश्च श्रियाप्रिये / यथा प्रव्रजितो भिक्षुर्गृहस्थः स्वगृहे वसेत् / तदौषधैश्च मन्त्रैश्च प्रायश्चित्तैश्च शाम्यति // 13 एवंवृत्तः प्रियैर्दारैः संवसन्धर्ममाप्नुयात् / / 28 जातिश्रेण्यधिवासानां कुलधर्माश्च सर्वतः। न दद्याद्यशसे दानं न भयानोपकारिणे / वर्जयेन्न हि तं धर्मं येषां धर्मो न विद्यते // 14 न नृत्तगीतशीलेषु हासकेषु च धार्मिकः / / 29 दश वा वेदशास्त्रज्ञास्त्रयो वा धर्मपाठकाः। न मत्ते नैव चोन्मत्ते न स्तेने न चिकित्सके। यद्भयुः कार्य उत्पन्ने स धर्मो धर्मसंशये // 15 न वाग्घीने विवणे वा नाङ्गहीने न वामने // 30 अरुणा मृत्तिका चैव तथा चैव पिपीलकाः। न. दुर्जने दौष्कुले वा व्रतैर्वा यो न संस्कृतः / श्लेष्मातकस्तथा विप्रेरभक्ष्यं विषमेव च // 16 अश्रोत्रिये मृतं दानं ब्राह्मणेऽब्रह्मवादिनि / / 31 अभक्ष्या ब्राह्मणैर्मत्स्याः शकलैये विवर्जिताः / असम्यक्चैव यद्दत्तमसम्यक्च प्रतिग्रहः / चतुष्पात्कच्छपादन्यो मण्डूका जलजाश्च ये // 17 उभयोः स्यादनाय दातुरादातुरेव च // 32 भासा हंसाः सुपर्णाश्च चक्रवाका बकाः प्लवाः / / यथा खदिरमालम्ब्य शिलां वाप्यर्णवं तरन् / कङ्को मद्गुश्च गृध्राश्च काकोलूकं तथैव च / / 18 मज्जते मज्जते तद्वदाता यश्च प्रतीच्छकः // 33 क्रव्यादाः पक्षिणः सर्वे चतुष्पादाश्च दंष्ट्रिणः / काष्टैरायथा वह्निरुपस्तीर्णो न दीयते / येषां चोभयतो दन्ताश्चतुर्दष्ट्राश्च सर्वशः // 19 तपःस्वाध्यायचारित्रैरेवं हीनः प्रतिग्रही / / 34 एडकाश्वखरोष्ट्रीणां सूतिकानां गवामपि / कपाले यद्वदापः स्युः श्वहतो वा यथा पयः / -2034