________________ 12. 4. 1] महाभारते [12. 5.6 ततो विमर्दः सुमहान्राज्ञामासीद्युधिष्ठिर / नारद उवाच / संनह्यतां तनुत्राणि रथान्योजयतामपि // 15 कर्णस्तु समवाप्यैतदत्रं भार्गवनन्दनात् / तेऽभ्यधावन्त संक्रुद्धाः कर्णदुर्योधनावुभौ / दुर्योधनेन सहितो मुमुदे भरतर्षभ // 1 शरवर्षाणि मुश्चन्तो मेघाः पर्वतयोरिव // 16 ततः कदाचिद्राजानः समाजग्मुः स्वयंवरे / कर्णस्तेषामापततामेकैकेन क्षुरेण ह। कलिङ्गविषये राजनराज्ञश्चित्राङ्गदस्य च // 2 धनूंषि सशरावापान्यपातयत भूतले // 17 श्रीमद्राजपुरं नाम नगरं तत्र भारत / ततो विधनुषः कांश्चित्कांश्चिदुद्यतकार्मुकान् / राजानः शतशस्तत्र कन्यार्थं समुपागमन् // 3 कांश्चिदुद्वहतो बाणान्रथशक्तिगदास्तथा // 18 श्रुत्वा दुर्योधनस्तत्र समेतान्सर्वपार्थिवान् / लाघवादाकुलीकृत्य कर्णः प्रहरतां वरः / रथेन काश्चनाङ्गेन कर्णेन सहितो ययौ॥ 4 हतसूतांश्च भूयिष्टानवजिग्ये नराधिपान् // 19 ततः स्वयंवरे तस्मिन्संप्रवृत्ते महोत्सवे। ते स्वयं त्वरयन्तोऽश्वान्याहि याहीति वादिनः। समापेतुर्नृपतयः कन्यार्थे नृपसत्तम / / 5 व्यषेयुस्ते रणं हित्वा राजानो भग्नमानसाः // 20 शिशुपालो जरासंधो भीष्मको वक्र एव च।। दुर्योधनस्तु कर्णेन पाल्यमानोऽभ्ययात्तदा / कपोतरोमा नीलश्च रुक्मी च दृढविक्रमः // 6 हृष्टः कन्यामुपादाय नगरं नागरााह्वयम् // 21 सगालश्च महाराज स्त्रीराज्याधिपतिश्च यः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि अशोकः शतधन्वा च भोजो वीरश्च नामतः / / 7 चतुर्थोऽध्यायः॥४॥ एते चान्ये च बहवो दक्षिणां दिशमाश्रिताः / म्लेच्छाचार्याश्च राजानः प्राच्योदीच्याश्च भारत॥८ नारद उवाच। काञ्चनाङ्गदिनः सर्वे बद्धजाम्बूनदस्रजः। आविष्कृतबलं कणं ज्ञात्वा राजा तु मागधः / सर्वे भास्वरदेहाश्च व्याघ्रा इव मदोत्कटाः / / 9 आह्वयद्वैरथेनाजी जरासंधो महीपतिः // 1 ततः समुपविष्टेषु तेषु राजसु भारत / तयोः समभवद्युद्धं दिव्यास्त्रविदुषोर्द्वयोः / विवेश रङ्गं सा कन्या धात्रीवर्षधरान्विता // 10 युधि नानाप्रहरणैरन्योन्यमभिवर्षतोः // 2 ततः संश्राव्यमाणेषु राज्ञां नामसु भारत / क्षीणबाणौ विधनुषौ भग्नखड्गौ महीं गतौ / अत्यकामद्धार्तराष्ट्र सा कन्या वरवर्णिनी // 11 बाहुभिः समसञ्जेतामुभावपि बलान्वितौ // 3 दुर्योधनस्तु कौरव्यो नामर्षयत लङ्कनम् / बाहुकण्टकयुद्धेन तस्य कर्णोऽथ युध्यतः / प्रत्यषेधच्च तां कन्यामसत्कृत्य नराधिपान् // 12 बिभेद संधिं देहस्य जरया श्लेषितस्य ह // 4 स वीर्यमदमत्तत्वाद्भीष्मद्रोणावुपाश्रितः / स विकारं शरीरस्य दृष्ट्वा नृपतिरात्मनः / रथमारोप्य तां कन्यामाजुहाव नराधिपान् / / 13 / प्रीतोऽस्मीत्यब्रवीत्कणं वैरमुत्सृज्य भारत // 5 तमन्वयाद्रथी खड्गी बद्धगोधामुलित्रवान् / प्रीत्या ददौ स कर्णाय मालिनी नगरीमथ / कर्णः शस्त्रभृतां श्रेष्ठः पृष्ठतः पुरुषर्षभ // 14 / अङ्गेषु नरशार्दूल स राजासीत्सपत्नजित् // 6 - 1992 -