________________ 10. 11. 19 ] महाभारते [ 10. 12. 14 तस्य त्वं पातनं संख्ये कथं ज्ञास्यसि शोभने / 19 द्रौपद्युवाच / वैशंपायन उवाच / द्रोणपुत्रस्य सहजो मणिः शिरसि मे श्रुतः। तस्मिन्प्रयाते दुर्धर्षे यदूनामृषभस्ततः / निहत्य संख्ये तं पापं पश्येयं मणिमाहृतम् / / अब्रवीत्पुण्डरीकाक्षः कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम् // 1 राजशिरसि तं कृत्वा जीवेयमिति मे मतिः // 20 एष पाण्डव ते भ्राता पुत्रशोकमपारयन् / वैशंपायन उवाच। जिघांसुद्रौणिमाक्रन्दे याति भारत भारतः // 2 इत्युक्त्वा पाण्डवं कृष्णा राजानं चारुदर्शना / भीमः प्रियस्ते सर्वेभ्यो भ्रातृभ्यो भरतर्षभ / भीमसेनमथाभ्येत्य कुपिता वाक्यमब्रवीत् // 21 तं कृच्छ्रगतमद्य त्वं कस्मान्नाभ्यवपद्यसे // 3 त्रातुमर्हसि मां भीम क्षत्रधर्ममनुस्मरन् / यत्तदाचष्ट पुत्राय द्रोणः परपुरंजयः / जहि तं पापकर्माणं शम्बरं मघवानिव / अत्रं ब्रह्मशिरो नाम दहेद्यत्पृथिवीमपि // 4 न हि ते विक्रमे तुल्यः पुमानस्तीह कश्चन / / 22 तन्महात्मा महाभागः केतुः सर्वधनुष्मताम् / श्रुतं तत्सर्वलोकेषु परमव्यसने यथा / प्रत्यपादयदाचार्यः प्रीयमाणो धनंजयम् / / 5 द्वीपोऽभूस्त्वं हि पार्थानां नगरे वारणावते / तत्पुत्रोऽस्यैवमेवैनमन्वयाचदमर्षणः / हिडिम्बदर्शने चैव तथा त्वमभवो गतिः // 23 ततः प्रोवाच पुत्राय नातिहृष्टमना इव / / 6 तथा विराटनगरे कीचकेन भृशार्दिताम् / विदितं चापलं ह्यासीदात्मजस्य महात्मनः / मामप्युद्धृतवान्कृच्छ्रात्पौलोमी मघवानिव / / 24 सर्वधर्मविदाचार्यो नान्विषत्सततं सुतम् // 7 यथैतान्यकृथाः पार्थ महाकर्माणि वै पुरा।। परमापद्गतेनापि न स्म तात त्वया रणे / तथा द्रौणिममित्रन्न विनिहत्य सुखी भव / / 25 इदमस्त्रं प्रयोक्तव्यं मानुषेषु विशेषतः // 8 तस्या बहुविधं दुःखान्निशम्य परिदेवितम् / इत्युक्तवान्गुरुः पुत्रं द्रोणः पश्चादथोक्तवान् / नामर्षयत कौन्तेयो भीमसेनो महाबलः // 26 न त्वं जातु सतां मार्गे स्थातेति पुरुषर्षभ // 9 स काश्चनविचित्राङ्गमारुरोह महारथम् / स तदाज्ञाय दुष्टात्मा पितुर्वचनमप्रियम् / आदाय रुचिरं चित्रं समार्गणगुणं धनुः // 27 निराशः सर्वकल्याणैः शोचन्पर्यपतन्महीम् // 10 नकुलं सारथिं कृत्वा द्रोणपुत्रवधे वृतः / ततस्तदा कुरुश्रेष्ठ वनस्थे त्वयि भारत / विस्फार्य सशरं चापं तूर्णमश्वानचोदयत् / / 28 अवसहारकामेत्य वृष्णिभिः परमार्चितः // 11. ते हयाः पुरुषव्याघ्र चोदिता वातरंहसः / स कदाचित्समुद्रान्ते वसन्द्वारवतीमनु / वेगेन त्वरिता जग्मुर्हरयः शीघ्रगामिनः // 29 एक एकं समागम्य मामुवाच हसन्निव // 12 शिबिरात्स्वादहीत्वा स रथस्य पदमच्यतः। यत्तदुग्रं तपः कृष्ण चरन्सत्यपराक्रमः / द्रोणपुत्ररथस्याशु ययौ मार्गेण वीर्यवान् / / 30 अगस्त्याद्भारताचार्यः प्रत्यपद्यत मे पिता / / 13 इति श्रीमहाभारते सौप्तिकपर्वणि अस्त्रं ब्रह्मशिरो नाम देवगन्धर्वपूजितम् / एकादशोऽध्यायः // 11 // तदद्य मयि दाशार्ह यथा पितरि मे तथा // 14 - 1952 -